نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
2 استاد مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
3 مربی پژوهشی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان مرکزی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
چکیده
گروهبندی گونههای گیاهی با توجه به ویژگیهای عملکردی گیاهان بر اساس تئوری CSR برای درک فرآیندها، عملکرد اکوسیستم و همچنین بررسی کیفیت تغییرات در طول شیبهای محیطی مفید است. این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات در استراتژی گونههای گیاهی در امتداد شوری خاک و چرای دام در منطقۀ حفاظت شدۀ کویر میقان اراک انجام گردید. نمونهبرداری به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد. طبقهبندی پوششگیاهی با روش گونههای شاخص دوطرفه در نرم افزار PC-ORD4.17 انجام گردید. برای بررسی ارتباط پوششگیاهی با عوامل محیطی و آشفتگی، از روش غیر خطی تحلیل تطبیقی متعارفی و نرمافزارCanoco4.5 استفاده شد. از بین عوامل مؤثر بر تغییرات گروههای عملکردی و ساختار پوشش گیاهی، شوری خاک به عنوان یک عامل محدود کننده و چرای دام به عنوان یک نوع آشفتگی مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که استراتژی تحمل تنش (S) بیشتر در سطوح شوری متوسط و زیاد پراکنش دارند. استراتژیهای گروه رقابتی (C) با فراوانی 3/14 درصد، بیشتر در مناطقی با شوری پایین و عدم وجود آشفتگی و یا چرای محدود دام، حضور داشته و استراتژیهای گروه خرابهزی (R) با فراوانی 1/7 درصد، بیشتر در مناطقی با چرای شدید دام پراکنش داشتند. حضور گونههایی با استراتژی رقابتی در مناطق حفاظت شده با شوری پایین خاک، تئوری ظهور استراتژی رقابتی در مناطق بدون تنش و آشفتگی را تأیید کرد. بنابراین با استفاده از تئوری CSR، میتوان محدودیتهای اکوسیستمها را ارزیابی و پیشبینی کرد که عکسالعمل یک گونه با استراتژی خاص، در برابر تنش حاصل از تغییر عوامل محیطی مثل تغییرات اقلیمی چگونه تغییر میکند.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Variations in CSR strategies in satlands of Kavir-e-Meyghan, Arak
نویسندگان [English]
- Hamidreza Mirdavoodi 1
- Adele Jalili 2
- Ziba Jamzad 2
- Ali Famaheini 3
1 Department of Natural Resources, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, AREEO, Arak, Iran
2 Department of Botany, Research Institute of Forests and Rangelands, AREEO, Tehran, Iran
3 Department of Natural Resources, Markazi Agricultural and Natural Resources Research and Training Center, AREEO, Arak, Iran
چکیده [English]
Classification of species in plant functional types (PFTs) according to Grime’s CSR theory has been found useful in understanding ecosystem functioning and processes and in quantifying variation along environmental gradients. The aim of this study was to assess variations in CSR strategies along stress and grazing gradients in Meyghan playa of Arak. The strategy of plant species was determined according to the Grime’s CSR strategies, based on Pierce’s method. Random- Systematic design was applied to sampling. Two-way indicator species analysis (TWINSPAN) was applied to classification of the ecological plant groups, and partial canonical correspondence analysis (pCCA) was used to identify relationship between environment factors, disturbance and the plant groups studied, using the PC-ORD4.17 and CANOCO4.5 software, respectively. Among the factors that affect plant functional types and the structure of vegetation, soil salinity as a stress factor and grazing as a kind of disturbance were studied. Results showed that stress-tolerant peaked in conditions of high salinity. Competitors with a frequency of 14.3% were mostly present in conditions of low salinity and disturbance/light grazing. Ruderals with a frequency of 7.1% were mostly present in condition of overgrazing. The presences of competitor in protected areas with low soil salinity confirmed the theory of appearance of competitive strategy in low/stress-free areas and light/graze-free. Therefore, it may be possible to use Grimes’s PFTs for assessing environmental constraints and predicting whether a species with a specific strategy is likely to be positively or negatively affected by changes in environmental stress due, for instance, to climate change.
کلیدواژه‌ها [English]
- disturbance
- Grime’s strategies
- plants
- Stress
)