نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سعیده جوریز ¹
• مقداد جورغلامی ²
• آرش ملکیان ³
• مریم اتحادی ابری ⁴

¹ دانشجوی کارشناسی ‏ارشد مهندسی جنگل، دانشکدۀ منابع‌طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

² دانشیار دانشکدۀ منابع‌طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

³ دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

⁴ دانشجوی دکتری علوم جنگل، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.

چکیده

تغییر کاربری زمین، به‌طور قابل‌توجهی می‌تواند بر هیدرولوژی یک حوزۀ آبخیز جنگلی تأثیر بگذارد.‌ پوشش گیاهی نقش مهمی در جلوگیری از فرسایش خاک دارد. برداشت چوب، تاج پوشش را تغییر می‏دهد و خاک را در معرض آب و باد قرار می‏دهد. فشردگی خاک و حذف پوشش­ کف جنگل در مسیر­های چوبکشی باعث کاهش ظرفیت گنجایش آب در خاک و در نتیجه کاهش سرعت نفوذ آب و افزایش رواناب شده که سبب هدررفت خاک می­شود. به‌منظور اندازه­گیری نرخ هدر­رفت خاک در دو طبقه شیب مسیر­ و بررسی اثر مسیر­های چوبکشی بر مقدار هدررفت خاک، این تحقیق در بخش گرازبن جنگل خیرود در دو منطقۀ شاهد و مسیرچوبکشی بعد از عملیات چوبکشی در سطح قطعه‌نمونه به مدت یکسال (پاییز 1393 تا پاییز 1394) انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان رسوب با مقدار 938/1 گرم در لیتر مربوط به فصل پاییز در مسیر چوبکشی با شیب 20-40 درصد و کمترین میزان رسوب با مقدار 1/0 گرم در لیتر مربوط به فصل پاییز در منطقۀ شاهد با شیب 20-40 درصد است. نوع پوشش (مسیر چوبکشی و منطقۀ شاهد)، فصل و اثرات متقابل پوشش و فصل، از نظر آماری بر میزان رسوب اثر معنی­دار دارد، ولی شیب و اثرات متقابل پوشش و شیب و همچنین شیب و فصل از نظر آماری بر میزان رسوب معنی­دار نیست. آزمون گروه‏بندی میانگین‏ها (دانکن) نشان داد که بین مقدار رسوب تولیدی در فصول مختلف از نظر آماری اختلاف معنی‌داری وجود دارد و فصل پاییز دارای بیشترین مقدار رسوب و فصل بهار و تابستان دارای کمترین مقدار رسوب تولیدی است. هرچند بین مقدار رسوب تولیدی در فصول بهار و تابستان از نظر آماری اختلاف معنی‌داری وجود ندارد.

کلیدواژه‌ها

• بهره‌برداری جنگل
• چوبکشی
• رسوب
• مسیر چوبکشی
• جنگل خیرود

عنوان مقاله [English]

Evaluating the forest harvesting operations impact on sediment yield in forest watershed (Case study: Kheyrud forest)

نویسندگان [English]

• saeedeh joriz ¹
• Meghdad Jourgholami ²
• arash malekian ³
• maryam etehadi ⁴

¹ university of tehran

³ university of tehran

⁴ university of tehran

چکیده [English]

Land use changes can significantly affect the hydrology of a forest watershed. Ground cover is important to protect the soil against erosion. Timber harvesting has been changed the canopy cover and forest soil was exposed to the wind and water. Soil compaction and removing the forest floor in the skid trails was reduced the capacity of water absorption in mineral soils and thus reduced water infiltration, increased runoff, which caused to soil erosion. In order to measure the rate of sediments in two slopes and to study the effect of skid trails on the amount of sediments, the plot-level study was carried out in the Gorazbon district in Kheyrud forest in the control area and skid trail after skidding operations in the sample plot. The results showed that the most sediment value was 1.938 g. liter-1 in the skid trail with a 20-40 percent slope in the autumn and the lowest deposition was 0.103 g. liter-1 in the control area with a slope of 20-40 percent in the autumn. Type of Coverage (skid trail and control area), the season and the interactions between the cover and the season statistically have significant effect on the sediment yield, but the slope and the interactions between the slope and cover, as well as the interactions between the slope and season have no statistically significant effect on the sediment yield. Duncan’s test showed that there was a yield statistically significant difference between sediment yeild in different seasons and the autumn had the highest sediment

کلیدواژه‌ها [English]

• Forest harvesting
• Skidding
• Sediment yield
• Skid trail
• Kheyrud forest