نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مسلم دهداری فر ¹
• محمد فرجی ²
• محمد صالحی ویسی ³
• جهانگیر احسانی ⁴

¹ دانش آموختۀ کارشناسی ارشد آبخیزداری، دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم الانبیاء بهبهان.

² استادیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان.

³ استادیار دانشکدۀ علوم، دانشگاه صنعتی خاتم‌الانبیاء بهبهان.

⁴ کارشناس سازمان آب منطقه‌ای استان کهگیلویه و بویر احمد.

چکیده

اطلاعات مربوط به مقاومت به فرسایش و تخریب سنگ‌ها و رتبه بندی حساسیت آن­ها برای اهداف مختلفی همچون مهندسی سازه و نرخ فرسایش و تولید رسوب حوزه­های آبخیزاهمیت زیادی دارد. علی­رغم اهمیت زیاد، در ایران مطالعات زیادی در این خصوص صورت نگرفته است و مطالعات انجام شده  بیشتر جنبۀ کیفی دارند.­لذا در این بررسی مقاومت توده سنگ سازندهای گروه فارس شامل آهک مارنی میشان، ماسه‌سنگ آهکی آغاجاری، انیدریت گچساران و توده سنگ آهک آسماری  (در سه منطقۀبهبهان، گچساران، دیلم) با کمک روش رتبه­بندی مقاومت توده سنگ (RMR) مورد مقایسه قرار گرفت. این مطالعه در مناطق بهبهان، گچساران، دیلم و دهدشت انجام شد. مقایسۀ میانگین مقاومت 81 نمونۀ مورد مطالعه در چهار نوع سنگ نشان داد که در سطح معنی‌داری 05/0 و با تحلیل ANOVA و تحلیل پیگیری توکی بین مقاومت سنگ‌های مورد مطالعه تفاوت معنی‌دار وجود دارد و به ترتیب بیشترین میانگین امتیاز RMR مربوط به سنگ‌های آهک آسماری، آهک میشان، ماسه‌سنگ آهکی آغاجاری و انیدریت گچساران است. این مطالعه همچنین نشان داد که بین مقاومت سنگ‌های سازند فارس با روشRMR  تفاوت معنی‌دار وجود ندارد ولی بین سنگ‌های سازند فارس و سنگ آهک آسماری تفاوت معنی‌دار وجود دارد. سنگ آهک آسماری از نظر مقاومتی جزء سنگ‌های خوب تا خیلی خوب با محدودۀ امتیاز روش RMR69 تا 84، سنگ آهک میشان بین متوسط تا خیلی خوب53 تا 83،  ماسه‌سنگ آهکی آغاجاری متوسط تا خوب44  تا 76، و انیدریت گچساران خوب63  تا74 می‌باشد.

کلیدواژه‌ها

• آهک آغاجاری
• امتیاز توده سنگ
• آهک میشان
• سنگ آهک آسماری
• مقاومت سنگ

عنوان مقاله [English]

Comparison of sensitivity to erosion and resistance of Asmari limestone, Mishan limestone, Aghajari calcareous sandstone and Gachsaran anhydrite using RMR method

نویسندگان [English]

• moslem dehdari far ¹
• Mohammad Faraji ²
• Mohammad Salehi veisi ³
• Jahangir Ehsani ⁴

¹ Graduated master of watershed management, Natural resources faculty, Behbahan Khatam Alanbia University of Technology

² Assistant professor Natural resources faculty, Behbahan Khatam Alanbia University of Technology

³ Assistant professor sciences faculty, Behbahan Khatam Alanbia University of Technology

⁴ Expert of water organization, Kohgiloyeh and Boyer Ahmad regional

چکیده [English]

Data on the resistance of rocks to erosion and weathering and their voluntary ratings are key information in erosion and sediment studies. Despite the importance, rock resistance to weathering is not well studied in Iran and the conducted studies are more qualitative rather than quantitative. In this study rock mass resistances of Asmari formation (limestone) and Fars formations including Mishian (marl limestone), Aghajari (Calcareous sandstone) and Gachsaran (anhydrite) were assessed using rock mass rating (RMR) method in Behbahan, Gachsaran, Deylam and Dehdasht regions. ANOVA and Tukey,s analysis of resistances of 81 collected rock samples showed there were significant differences (P<0.05) between geological formations in term of rock resistance. According to RMR rating, rock mass resistances were in order of Asmari limestone> Mishan limestone> Aghajari calcareous sandstone> Gachsaran anhydrite. Results also indicated there were no significant differences between rock resistances of Fars formations but rock resistance of Fars formations differed significantly from Asmari formation.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Asmari limestone"
• "Mishan limestone"
• "Aghajari limestone"
• "rock resistance"
• " rock mass rating"