نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• اسماعیل شیدای کرکج ¹
• عیسی جعفری ²
• رقیه جهدی ³

¹ استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه.

² دکتری علوم مرتع، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان.

³ استادیار علوم جنگل، دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل.

چکیده

آتش­سوزی از مهم­ترین عوامل اثرگذار بر اکوسیستم­های طبیعی است. این مطالعه به منظور بررسی اثر آتش‌سوزی بر ویژگی­های شیمیایی خاک، بانک بذر خاک و پوشش گیاهی در مراتع کوهستانی یکه ­برماق ‌واقع در بخش جنوبی پارک ملی گلستان انجام شد. پس از تعیین منطقۀ شاهد و آتش­سوزی، نمونه­برداری با استفاده از 5 ترانسکت‌ 200 متری و 5 پلات یک متر مربعی بر روی هر ترانسکت انجام شد و درصد پوشش تاجی، تراکم و تولید فرم­های رویشی ثبت گردید. در هر ترانسکت نیز یک پلات به صورت تصادفی جهت بررسی ویژگی‌های خاکی و بانک بذر خاک انتخاب شد، به طوری­که نمونه‌های خاک به منظور بررسی ویژگی‌های خاک از عمق 20-0 و 40-20 سانتی‌متر و نمونه‌های مورد استفاده جهت بررسی بانک بذر خاک نیز از دو عمق 5- 0 سانتی­متر و 10-5 سانتی­متر برداشت شد. به منظور بررسی اختلاف پارامترهای مورد مطالعه بین سایت‌های مورد نظر از آزمون‌های آماری تی مستقل و اختلاف بین عمق اول و دوم هر سایت از آزمون تی جفتی استفاده شد. مقایسۀ ویژگی­های خاک نشان می­دهد، فاکتور اسیدیته، پتاسیم، نیتروژن، فسفر، کربن، هدایت الکتریکی و ظرفیت تبادل کاتیونی در منطقۀ آتش‌سوزی بیشتر از شاهد بودند. طبق نتایج به­دست آمده میزان غنا و تنوع گونه‌ای منطقۀ شاهد نسبت به آتش‌سوزی بیشتر بوده است. علاوه بر این، تنوع و غنای بانک بذر خاک در عمق اول نسبت به عمق دوم، در هر دو منطقه بیشتر بوده است.

کلیدواژه‌ها

• آتش‌سوزی
• اکوسیستم‌های مرتعی
• بانک بذر خاک
• پارک ملی گلستان

عنوان مقاله [English]

The effect of fire on some characteristics of rangeland ecosystem in the Southern part of Golestan National Park, Iran

نویسندگان [English]

• Esmaeil Sheidai Karkaj ¹
• isa jafari ²
• roghayeh jahdi ³

¹ Assistant professor, Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources, Urmia University, Urmia.

² Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources

³ Assistant Professor of Forest Sciences, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran

چکیده [English]

Fires are one of the most important factors affecting natural ecosystems. This study was done in order to investigate the effects of fire on soil chemical properties, soil seed bank and vegetation cover in Yeke Bermagh, Highland ranegelands in the southern part of Golestan National Park. After determination of control and burned area, sampling was done with 5 transects and 5 plots. Vegetation cover, density and production were recorded in each site. One plot was chosen for analysis of soil chemical properties and soil seed bank along transects. Sampling for seed soil bank determination was accomplished in two depths, 0-5 cm and 5-10 cm. In order to distinguish the differences between the two depths in each site, the independent t-test, and pair t-test were used. Comparison of soil properties in the two control and burned areas showed that pH, potassium, nitrogen, phosphors, carbon, EC and CEC in the burned area was more than control area. According to the results the amount of richness and diversity of seed bank in the control area was higher than the burned area. Furthermore, richness and diversity in the first depth was more than the second depth, in both areas.

کلیدواژه‌ها [English]

• fire
• rangeland ecosystems
• soil seed bank
• Golestan National Park