نشریه علمی - پژوهشی مرتع و آبخیزداری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختۀ کارشناسی ارشد، گروه آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میبد، ایران.

2 دانشیار گروه GIS، RS و آبخیزداری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد میبد، ایران.

3 دانشجوی دکتری بیابانزدایی گرگان

چکیده

شناسایی موانع و عوامل اجتماعی و اقتصادی روستائیان برای توسعۀ روستایی امری ضروری است. برای شناسایی این موضوع، بررسی سرمایۀ اجتماعی و متغیرهای اقتصادی، اجتماعی مؤثر بر رضایت آبخیزنشینان تأکید این پژوهش است. هدف بررسی میزان رضایت آبخیزنشینان از برنامۀ پنجم رشد و توسعۀ کشاورزی و درآمدزایی (سال­های 1387 تا 1392) است. روش مطالعه، کاربردی بوده و به‌صورت توصیفی، مقطع زمانی در سال 1396 انجام شد. جامعۀ موردمطالعه، آبخیز نشینان حوضه‏های سراوان، شامل مورتی، کله گان و قادرآباد است. ابزار جمع‌آوری داده‏ها، پرسشنامه محقق ساخته بوده، روایی پرسشنامه با نظر کارشناسان بررسی و تائید شد. پایایی پرسشنامه با آزمون آلفای کرونباخ با 79/0 پایایی در وضعیت خوب ارزیابی گردید. برای جمع‌آوری داده‌ها در حوضه‏های موردمطالعه تعداد 102 پرسشنامه‏ تکمیل و گردآوری شد. تجزیه‌وتحلیل ناپارامتری برای مقایسۀ میانگین رضایتمندی سه حوضه به روش آماری کروسکال والیس انجام شد. در بسیاری از گویه‏ها حوضۀ مورتی به‌طور معنی‌داری رضایت­مندی بیشتری را نشان داد. نتایج نشان داد که میزان رضایت آبخیزنشینان از تولید ناخالص داخلی با میانگین امتیاز 5/3 از 5 و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای با میانگین امتیاز 3/3 از 5 رضایت بالاتر از میانه و مناسبی است. در مجموع میزان رضایت آبخیزنشینان از برنامۀ پنجم رشد و توسعه نسبتاً خوب ارزیابی شد اما از لحاظ منابع مالی تزریق شده رضایت کمتری وجود دارد. میزان رضایت آبخیزنشینان، مورتی به دلیل آب فراوان و تولید بیشتر نسبت به کله گان و قادرآباد سطح بالاتری داشته است. پیشنهاد می‌شود هر 5 برنامۀ توسعۀ کشاورزی در حوضه‏های استان‏های مختلف کشور بررسی و مقایسه شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Satisfaction rate analysis of watersheds dwellers in three watersheds of Saravan city from Fifth Agricultural and Income Development Plan

نویسندگان [English]

  • Jamshid Nosrati Rad 1
  • Ali Akbar Jamali 2
  • Hosein Sargazi 3

1 Department of Watershed MGT, Maybod Branch, Islamic Azad University

2 Associate Prof., Department of Watershed MGT, Maybod Branch, Islamic Azad University

3 Gorgan University

چکیده [English]

Identification of the barriers and socio-economic factors of villagers for rural development is evident. To identify this issue, consideration of social capital and socioeconomic variables that affect the satisfaction of watersheds has been considered. The purpose is to assess the level of satisfaction of watershed dwellers from the fifth agricultural development and income generation program (between 2008 to 2013). The study was an applied and descriptive cross-sectional study in 2017. The studied population of the Saravan watersheds included Morti, Kalehgan, and Qaderabad. The data gathering tool was a researcher-made questionnaire. The reliability of the questionnaire was confirmed by Cronbach's alpha test with 0.79 was relatively good. 102 questionnaires were completed and collected for collecting data in the studied basins. A nonparametric analysis was conducted to compare the mean of satisfaction of the three basins by the Kruskal-Wallis statistical method. Results were shown in many cases, the Morti watershed showed significantly more satisfaction. The level of satisfaction from GDP with an average of 3.5 and capital possessions with an average of 3. 3 had good satisfaction among the watersheds. The conclusion shows that the level of satisfaction from the fifth development plan was relatively good, which was not satisfactory with financial resources. Satisfaction rate based on the Morti watershed with 558 dwellers due to the abundant water and production, were more satisfied than Kalehgan and Qaderabad. We propose that to evaluate of fifth develop plans for watersheds of Iran in different provinces.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Watershed dweller satisfy
  • agricultural development
  • socio-economic development
  • development plan