نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشکدۀ کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه یاسوج، ایران.
2 دانشیار دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
3 دانش‌آموخته کارشناسی ارشد منابع طبیعی، مرکز تحقیقات بیابان، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
4 استاد دانشکدۀ منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران.
5 دکتری هیدروژئولوژی، مشاور خصوصی، امیرآباد، آبادان.
چکیده
این پژوهش سعی بر آن دارد تا با تعیین خطوارههای سازندهای زمینشناسی منتهی به خلیج فارس و تبیین سهم نسبی هر سازند، نقش و اهمیت سازندهای کارستی را در نفوذ جریانهای سطحی و تغذیه منابع آب زیرزمینی منطقه به نمایش بگذارد. بدین منظور، نزدیکترین زیرحوضهها از چهار حوضۀ رودخانههای مند، حله، کَل-مهران و زهره به سواحل خلیج فارس جهت استخراج خطوارهها، ترسیم نمودارهای گلسرخی و تحلیل آنها با استفاده از نرمافزارهای ENVI® 5.3، PCI Geomatica، GIS10.3.1
و Rock works 2016 انتخاب گردید. در ابتدا فراوانی، تراکم، تقاطع، جهت، اندازه و شدت خطوارهها در سازندهای منطقه تعیین گردید، سپس با تبیین و تعریف شاخص خطوارگی، اهمیت و تأثیر هر سازند در تغذیۀ بالقوۀ منابع آب زیرزمینی تعیین گردید. نتایج نشان میدهد بیشترین درصد فراوانی، درصد تقاطع و درصد طولی خطواره به سازند آسماری-جهرم و بیشترین درصد شدت خطواره به سازند ایلام-سروک اختصاص دارد؛ مقدار عددی شدت خطواره در سازندهای کارستی، سه برابر سازندهای غیرکارستی است. به طور کلی بررسی وضعیت خطوارگی نشان میدهد که خطوارهها اساساً در سازندهای کارستی ایجاد شدهاند به طوری که مقدار عددی شاخص خطوارگی در سازندهای کارستی، 72/7 است در حالی که این مقدار در سازندهای غیر کارستی 3/2 است و اختلاف بیش از سه برابری را نشان میدهد. همچنین، جهتیافتگی خطوارهها بر اساس فراوانی و طول آنها در کل محدودۀ مورد مطالعه راستای شمال شرق-جنوب غرب دارد که دلیل آن را میتوان تعداد بسیار زیاد خطوارههای کارستی با این جهتیافتگی و تأثیر آن بر درصد نسبی کل خطوارههای منطقه دانست، امتداد بخش جنوب غربی این راستا به سواحل خلیج فارس منتهی میشود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Investigating condition of karstic lineaments in watersheds leading to Persian Gulf
نویسندگان [English]
- Mohsen Farzin 1
- Aliakbar Nazari Samani 2
- saeideh menbari 3
- sadat feiznia 4
- gholamabbas kazemi 5
1 University of Yasouj
2 University of Tehran
3 M.Sc in Environment and Natural Resources, International Desert Research Center, Tehran.
4 University of Tehran
5 Hydro-geologist, Private Consultant, Unit 7, Blook 45, Amir Abad, Abadan
چکیده [English]
This research tries to show the role and importance of karst formations in the infiltration of surface flows and recharge of groundwater resources in the region by determining the lineaments of geological formations in watersheds leading to the Persian Gulf and explaining the relative contribution of each formation. For this purpose, The closest sub-basins to the Persian Gulf from the four basins of the rivers including Mond, Helleh, Kol-Mehran and Zohreh, to extract the lineaments, draw rose diagram and analyze them using ENVI® 5.3 software, PCI Geomatica, GIS10.3.1 and Rock works 2016 was selected. Initially, the frequency, density, intersection, direction, size and intensity of the lineaments in the formations of the region were determined. Then, by explaining and defining the lineament index, the importance and impact of each formation in the potential recharge of groundwater resources were determined. The results show that the highest percentage of frequency, intersection percentage and length of lineament are attributed to Asmari-Jahrom Formation and the highest percentage of Lineament intensity to Ilam-Sarvak Formation; the numerical value of the lineament intensity in the karst formations is three times as non-karstic formations. In general, the investigation of the condition of the lineament shows that the lineaments are basically created in the karst formations, so that the numerical value of the lineament index in the karst formations is 72.7, while the value in the non-karstic formations is 2.3. Furthermore, orientation of lineaments according to their frequency and length, in the whole range of study,
کلیدواژه‌ها [English]
- Lineament
- Lineament Index
- Karst
- Persian Gulf
)