نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محسن کاظمی
• الیاس ابراهیمی خرم آبادی

استادیار گروه علوم دامی، مجتمع آموزش عالی تربت‌جام، ایران.

چکیده

خراسان رضوی دارای گونه‌های متعدد مرتعی است که ارزش تعذیه‌ای برخی از آن‌ها برای دامداران تابحال ناشناخته مانده است.
از این‌رو این مطالعه با هدف تعیین پتانسیل تعذیه‌ای گونه‌های مرتعی شامل Carthamus oxyacantha، Echinops ilicifolius، Silybum marianumوEremurus luteus (مرحلۀ گلدهی، سال 1398) در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. ترکیبات شیمیایی-معدنی، فراسنجه‌های تولید گاز، ظرفیت بافری و برخی پارامترهای تخمیر شکمبه‌ای در شرایط آزمایشگاهی تعیین شدند. کمترین مقدار الیاف نامحلول در شویندۀ خنثی (41/16 درصد) و اسیدی (82/12 درصد)، لیگنین نامحلول در شویندۀ اسیدی (52/5 درصد) و فیبر خام (63/17درصد) مربوط به Eremurus luteus بود (0001/0>P). بیشترین مقدار پروتئین خام (88/19 درصد) و خاکستر (69/21 درصد) در Silybum marianum مشاهده شد (0001/0>P). بیشترین مقدار کلسیم (42/30 گرم/کیلوگرم مادۀ خشک) در Eremurus luteus مشاهده شد (0001/0>P). بالاترین مقدار نیتروژن، پتاسیم، سدیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و کبالت مربوط به Silybum marianum بود (0001/0>P). انرژی قابل متابولیسم از 48/6 مگاژول/کیلوگرم مادۀ خشک برای Carthamus oxyacantha تا 84/9 مگاژول/کیلوگرم مادۀ خشک برای Eremurus luteus متغیر بود. همچنین Eremurus luteus دارای بیشترین قابلیت هضم مادۀ خشک (15/73 درصد) و ظرفیت بافری اسید-باز (Acid-base buffering capacity، 05/213 میلی‌اکی‌والان گرم×^3-10) بود (0001/0>P). مقدار pH گیاه از 36/5 برای Eremurus luteus تا 05/6 برای Echinops ilicifolius متغیر بود. نتایج نشان داد که هر یک از چهار گونۀ مرتعی مورد مطالعه، براحتی می‌توانند بخشی از نیازهای نگهداری دام‌های نشخوارکننده به مواد مغذی و معدنی را برطرف کرده و با توجه به پارامترهای اندازه‌گیری شده، Eremurus luteus دارای بالاترین ارزش تغذیه‌ای در مقایسه با سایر گیاهان بود.

کلیدواژه‌ها

• پتانسیل تغذیه‌ای
• ترکیب شیمیایی
• ظرفیت بافری
• مرتع
• نشخوارکننده

عنوان مقاله [English]

Mineral-chemical compounds, digestibility and buffering capacity of Carthamus oxyacantha, Echinops ilicifolius, Silybum marianum, and Eremurus luteus

نویسندگان [English]

• Mohsen Kazemi
• Elias Ibrahimi Khorram Abadi

Assistant Professor, Department of Animal Science, Higher Education Complex of Torbat-e Jam, Torbat-e Jam, Iran

چکیده [English]

Khorasan Razavi province has several rangeland species that their nutritive value is still unknown for the animal husbandman. Hence, this experiment was conducted to determine the nutritional potential of some range species containing Carthamus oxyacantha, Echinops ilicifolius, Silybum marianum, and Eremurus luteus (at the flowering stage) with a completely randomized design in 2019. The chemical-mineral compositions, gas production parameters, buffering capacity, and some ruminal fermentation parameters were determined in vitro. The lowest neutral detergent fiber (NDF, 16.41%), acid detergent fiber (ADF, 12.82%), acid detergent lignin (ADL, 5.52%), and crude fiber (CF, 17.63%) contents were obtained in Eremurus luteus (p < 0.0001). The highest crude protein (CP, 19.88%) and ash (21.69%) contents were observed in Silybum marianum (p < 0.0001). Higher calcium (Ca, 30.42 g/kg DM) content was observed in Eremurus luteus (p < 0.0001). The highest contents of nitrogen, potassium, sodium, magnesium, iron, zinc, manganese, and cobalt were related to Silybum marianum (p < 0.0001). Metabolizable energy (ME) ranged from 6.48 for Carthamus oxyacantha to 9.84 MJ/kg DM for Eremurus luteus. Eremurus luteus exhibited the highest (p < 0.0001) dry matter digestibility (DMD, 73.15%) and acid-base buffering capacity (213.05 mEq×10-3). The pH of the plant also ranged from 5.36 for Eremurus luteus to 6.05 for Echinops ilicifolius. The present study showed that each of the four rangeland species can easily meet part of the maintenance requirements of ruminants for nutrients and minerals. According to the measured parameters, Eremurus luteus had the highest nutritive value compared to the other plants.

کلیدواژه‌ها [English]

• Buffering capacity
• Chemical-mineral composition
• Nutritional potential
• Rangeland
• Ruminant