نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمدرضا اکبری ¹
• مجید رحیمی ²

¹ دانش آموخته کارشناسی ارشد، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران

چکیده

وقایع حدی از جمله خشکسالی و سیل در کشور ایران همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین و زیان‌بارترین مسائل کشور بوده و بررسی وقوع و پیش‌بینی آن‌ها در کانون توجه اکثر محققان بوده است. وقوع سیلاب در سال‌های اخیر و عدم توانایی سیستم مدیریت جهت اقدام به‌موقع جهت کاهش اثرات آن بر جوامع در معرض سیل همه را برآن داشته تا با استفاده از روش‌های مختلفی به پیش‌بینی سیلاب بپردازند. اما عدم وجود امکانات پایش و برداشت داده‌های هواشناسی و هیدرولوژیکی در حوزه‌های آبخیز کشور مانعی بزرگ بر سر راه مطالعات سیلاب تلقی می‌گردد. از این رو کاربرد حداقل داده‌های موجود جهت پیش‌بینی سیلاب می‌تواند راهی مناسب جهت برنامه‌ریزی و مطالعه سریع سیلاب در ایران باشد. در این مطالعه به بررسی کاربرد مدل‌سازی سری زمانی ARIMA و مدل هیبریدی ARIMA-Fourier جهت مدل‌سازی دبی حداکثر لحظه‌ای در مقیاس سالانه در 6 ایستگاه حوزه آبخیز گرگانرود پرداخته شد. نتایج نشان داد که به‌کارگیری مدل ARIMA به تنهایی نمی‌تواند نتیجه قابل قبولی به خصوص در مقیاس داده‌های سالانه داشته باشد، اما کاربرد مدل ARIMA-Fourier به خوبی توانست میزان دقت و کارایی مدل را افزایش دهد، به‌طوری که میزان شاخص‌های ارزیابی دقت و کارایی مدل به میزان قابل توجهی بهبود یافتند. در نتیجه می‌توان کاربرد مدل‌های هیبریدی مانند ARIMA-Fourier را جهت بهبود کارایی مدل‌سازی سری زمانی جریان‌های سیلابی مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه‌ها

• مدل ARIMA
• تبدیل Fourier
• مدل هیبریدی ARIMA-Fourier
• دبی حداکثر لحظه‌ای

عنوان مقاله [English]

Modeling the Time Series of Flood Flows of Gorganroud River

نویسندگان [English]

• MohammadReza Akbari ¹
• majid rahimi ²

¹ Faculty of Natural Resources, University of Tehran

² Faculty of Natural Resources, University of Tehran

چکیده [English]

Extreme events such as drought and floods in Iran have always been one of the most important and harmful issues in the country and their occurrence and prediction have been in the focus of most researchers. Occurrence of floods in recent years and the inability of the management system to act in a timely manner to reduce its effects on flood-prone communities have led everyone to use various methods to predict floods. However, the lack of facilities for monitoring and collection of meteorological and hydrological data in the country's watersheds is considered a major obstacle to flood studies. Therefore, using the minimum available data to predict floods can be a good way to plan and study floods in Iran quickly. Therefore, in this study, the application of ARIMA time series modeling and ARIMA-Fourier hybrid model for modeling the maximum instantaneous discharge on an annual scale in 6 stations of Gorganroud watershed was investigated. The results showed that the use of ARIMA model alone cannot have an acceptable result, especially in the annual data scale, but the application of ARIMA-Fourier model could well increase the accuracy and efficiency of the model, so that the accuracy and efficiency indices of the model were significantly improved. As a result, the use of hybrid models such as ARIMA-Fourier can be used to improve the modeling efficiency of flood flows time series.

کلیدواژه‌ها [English]

• ARIMA model
• Fourier transform
• ARIMA-Fourier hybrid model
• Maximum instantaneous flow