نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا نوری
• آرش ملکیان

گروه احیای مناطق خشک و کوهستانی، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تهران، کرج، ایران

چکیده

سفره های آب زیرزمینی از مهمترین منابع تامین آب به ویژه برای مناطق خشک و کم آب هستند. افزایش بهره برداری از سفره های آب زیرزمینی باعث افت چشمگیری در ذخیره شده است. در این مطالعه با استفاده از شاخص منابع آب زیرزمینی به بررسی خشکسالی هیدروژئولوژیک در محدوده مطالعاتی دشت گرمسار پرداخته شد. ابتدا مقدار شاخص با استفاده از داده های سطح آب در 16 حلقه چاه پیزومتری با طول دوره آماری مشترک 11 ساله (1390-1380) برای ابتدای دوره، میان دوره و انتهای دوره محاسبه شد. سپس با استفاده از روشهای مختلف درون یابی شامل روش های زمین آماری از جمله کریجینگ معمولی(OK)، کریجینگ ساده (SK) روش قطعی عکس مجذور فاصله (IDW) نقشه شاخص در این سه دوره تهیه شد. از معیارهای میانگین مطلق خطا (MAE) و ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE) برای ارزیابی روش های درون یابی استفاده شد. نتایج نشان داد که مقادیر معیار های MAE و RMSE برای روش کریجینگ ساده کمتر از سایر روش ها بوده و نشان دهنده مناسب بودن این روش برای پهنه بندی خشکسالی با شاخص GRI است. بیشترین خشکسالی هیدروژئولوژیک دشت گرمسار مربوط به انتهای دوره یعنی مربوط به سال 1390بود که 16/ 91 درصد از محدوده مورد مطالعه را خشکسالی شدید فرا گرفته بود . برای بررسی تاثیر خشکسالی هواشناسی بر روی سطح آب زیرزمینی از شاخص SPI استفاده شد. همبستگی بین شاخص GRI و SPI نشان میدهد که SPI با مقیاس زمانی بلند مدت 48 ماهه بیشترین همبستگی (53/0 = 2 R) را با خشکسالی هیدروژئولوژیک دارد.

کلیدواژه‌ها

• خشکسالی هیدروژئولوژیک
• دشت گرمسار
• روش‌های درون‌یابی
• زمین آمار

عنوان مقاله [English]

Zoning of Hydrogeological Drought Severity in Arid Regions and It’s Relaion with Meteorological Drought(case study: Garmsar Plain)

نویسندگان [English]

• Zahra Noori
• Arash Malekian

Department of Reclamation of Arid & Mountainous Regions, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran.

چکیده [English]

Groundwater is important water resource supply, especially in arid and semi- arid regions. Increased utilization of the ground water aquifer leads to significant reduction in the storage of reservoirs. This study evaluates the hydrogeological drought in Garmsar plain using Groundwater Resource Index (GRI). First, we used 17 piezometric wells data over 2001-2011 statistical period to calculate GRI in the beginning, middle and end of the period. So, we used different interpolation method including geostatiscal method ordinary kriging (OK), simple kriging (SK) and deterministic methods including inverse distance weighting (IDW) to prepare the maps over three periods. The mean absolute error (MAE) and root mean square error (RMSE) indices were used to evaluate the accuracy of simple kriging, ordinary kriging and IDW classification based on the drought maps. The results showed that the values of MAE and RMSE criteria for simple Kriging is better than the other methods and indicates the suitability of this method for zoning GRI. According to the results, the most severe hydrogeological drought in Garmsar plain was at the end of 2011, that 91.16 % of the study area was suffered from severe drought. SPI was used for considering the effects of meteorological drought in the time scale of 3, 6, 9, 12, 24 and 48 months on groundwater. The correlation between SPI and GRI showed long-term timescale of 48 monthly has the greatest correlation with groundwater level.

کلیدواژه‌ها [English]

• Hydrogeologic
• drought
• Garmsar Plain
• Geostatistics
• Interpolation