نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
چکیده
هدف پژوهش حاضر، شناخت عمیق و تحلیل رفتارهای پیچیده، پویا و غیرخطی عوامل مؤثر در فرایند اجرای پروژههای احیاء اکوسیستم است. یافتن ارتباطات مختلف و تعیین مهمترین عوامل در هر حوضهای، جهت دستیابی به نتایجی چون چگونگی اثرگذاری عوامل بر یکدیگر، رویکرد توسعه پایدار در احیاء اکوسیستم، ایجاد انگیزه مشارکتی در گروداران بهویژه مردم محلی و نیز شناخت پیوندهای ارتباطی با حداکثر خیر جمعی، ضروری است. از اینرو، مجموعهای از متغیرها و مرزهای سیستمی مرتبط تعیین شدند. سپس با جمعبندی نظرات خبرگان و مردم محلی هفت روستای حوضه آبخیز ارغواندره مشهد، به کمک مصاحبه، پرسشنامه و پیمایش میدانی، دادهها بعد از جمعآوری، با روشهای SWOT و QSPM تحلیل شدند . در مجموع 33 پرسشنامه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. در ادامه، از ابزار Vensim و روش پویاییشناسی سیستمی، جهت مدلسازی بهره گرفته شد و روابط علی و معلولی، جریان و انباشت، و حلقههای کاهنده، افزاینده و تعادلی در قالب یک مدل جامع، طراحی و ساخته شدند. نتایج پژوهش نشان داد مدل احیاء اکوسیستم، علاوه بر توانمندسازی جوامع محلی و سایر گروداران وابسته، موجب ایجاد انگیزه مشارکت جمعی آنها خواهد شد. یافتهها بر رویکرد تفکر سیستمی کلنگرانه تاکید دارند. از آنجایی که یکی از نقاط قوت این منطقه و درآمد مردم محلی به خصوص خانمها از طریق گیاهان دارویی و طب سنتی است، این مدل، از طریق مدیریت کلنگرانه، به جلب یاریگری و مشارکت مردم در راستای احیاء اکوسیستم منطقه با رویکرد حفاظت گیاهان دارویی در جهت رشد اقتصاد محلی، حفظ و پایداری خاک، احیاء و اصلاح اکوسیستم جنگلی و نیز افزایش روابط تعاملی و مدیریت تعارض میان کلیه گروداران میرسد.
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
Designing an Ecosystem Restoration Model with Emphasis on Community Engagement: A Case Study of Arghavan-Dareh Woodland, Mashhad
نویسندگان [English]
- Negin Khatoony
- Mahdi Kolahi
Department of Range and Watershed Management, Faculty of Natural Resources and Environment, Ferdowsi University of Mashhad, Mashhad, Iran
چکیده [English]
The aim of this research is to gain a deep understanding of and analyze the complex, dynamic, and nonlinear behaviors of factors influencing the implementation of ecosystem restoration projects. Identifying various connections and determining the most important factors in each watershed is crucial for achieving outcomes such as understanding how these factors influence one another, adopting a sustainable development approach in ecosystem restoration, fostering participatory motivation among stakeholders—particularly local beneficiaries—and recognizing communication links for maximum collective benefit. To this end, a set of related variables and system boundaries were identified. Expert opinions and input from local residents of seven villages in the Arghavan-Dareh watershed in Mashhad County, Iran, were collected through interviews, questionnaires, and field surveys. The data collected were then analyzed using SWOT and QSPM methods, with a total of 33 questionnaires reviewed. Subsequently, system dynamics modeling was employed using the Vensim tool to design and construct causal relationships, flows and stocks, and balancing, reinforcing, and equilibrium loops within a comprehensive model. The research results demonstrated that the ecosystem restoration model, in addition to empowering local communities and other stakeholders, fosters collective engagement motivation. The findings emphasize a holistic systems thinking approach. Given that one of the region's strengths and a significant source of income for local people, particularly women, is derived from medicinal plants and traditional medicine, this model aims to attract local community engagement in ecosystem restoration through holistic management. This approach focuses on preserving medicinal plants to enhance the local economy, ensure soil conservation and sustainability, restore and improve the woodland ecosystem, and foster interactive relationships and conflict management among all stakeholders.
کلیدواژهها [English]
- Ecosystem Restoration
- Systems Thinking
- Causal Relationships
- Socio-Natural Synergy