نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مایده امیدی نوبیجار ¹
• حسین بارانی ¹
• محمد رحیم فروزه ¹
• احمد عابدی سروستانی ²

¹ گروه مدیریت مرتع، دانشکده مرتع و آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

² گروه ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده مدیریت کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، ایران

چکیده

از گذشته‌های دور انسان‌ها برای سلامت جسمی و روحی خود به گیاهان و حیوانات وابسته بوده‌ و به‌تدریج در این مسیر دانش ارزشمندی را به وجود آورده‌اند. امروزه افزایش عوارض استفاده از داروهای شیمیایی، نیاز مبرم به مطالعات پایه برای بررسی ترکیبات جدید و نیز خطر زوال دانش بومی مستندسازی این دانش را ضروری می‌نماید. هدف این پژوهش ثبت دانش دامداران آشنا با درمان‌های سنتی متکی بر طبیعت بود که با کمک روش مردم‌نگاری در قالب مشاهده‌ی مستقیم، مشارکتی و مصاحبه‌ی نیمه‌ساختارمند در جامعه‌ی روستایی و عشایری شرق استان گیلان انجام شد. نتایج در چهار بخش گیاهان دارویی و خوراکی، تولیدات حیوانی، مواد معدنی و سایر تدابیر طبقه‌بندی شد. دامداران این منطقه از 52 گیاهان دارویی موجود در دشت و کوهستان که متعلق به 28 خانواده است برای درمان انواع بیماری‌های گوارشی، تنفسی، عفونی، کلیوی‌، قلبی و زخم‌ها و شکستگی‌ها بهره می‌برند. مهم‌ترین تولیدات حیوانی، شیر و فرآورده‌های آن برای بیماری‌های گوارشی و پوست و مو است و مواد معدنی مانند خاک کوهستان برای درمان بیماری‌های کلیوی و زخم‌ها استفاده می‌شود. تجزیه‌وتحلیل کمی اهمیت زیادی در مطالعات درمان‌های سنتی دارد و کشف ترکیبات فعال زیستی ناشناخته را در آزمایش‌های بالینی توصیه می‌کند. شـناخت و مستندسازی روش‌های درمانی بومی و انتقال آن به نسل‌های بعـدی باعث افزایش مرجعیت علمی، ثبت میراث غنی پزشکی و یک منبع درمانی سودمند است.

کلیدواژه‌ها

• دانش بومی
• درمانگری سنتی
• گیاهان دارویی
• تولیدات حیوانی
• استان گیلان

عنوان مقاله [English]

A research on the ethnography of traditional treatments, Case study: exploitation systems based rangeland and forest ecosystem.

نویسندگان [English]

• Maedeh Omidi nowbijar ¹
• Hossein Barani ¹
• Mohammad Rahim Forouzeh ¹
• Ahmad Abedi Sarvestani ²

¹ Department of Rangeland Management, Faculty of Rangeland and Watershed Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

² Department of promotion and education, Faculty of Agricultural Management, Gorgan University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran

چکیده [English]

Throughout history, humans have harnessed the healing power of plants and animals, accumulating invaluable knowledge about their therapeutic benefits. Today, the rise in side effects of modern medicine, the urgent need for new drug discovery, and the potential loss of indigenous wisdom necessitate documenting this knowledge. This research aimed to record the traditional treatment practices of stockbreeders in eastern Gilan, Iran, relying on ethnographic methods like direct observation, participatory observation, and semi-structured interviews conducted in rural and nomadic communities. The results were classified into four sections: medicinal and edible plants, animal products, minerals, and other measures. Stockbreeders utilize 52 medicinal plants from 28 families, primarily for treating digestive, respiratory, infectious, kidney, heart, wound, and fracture ailments. Milk and its products are important for digestive, skin, and hair health. Minerals like mountain soil are used to treat kidney diseases and wounds. Quantitative analysis is crucial in studying traditional therapies and can lead to the discovery of new bioactive compounds for clinical trials. Documenting indigenous treatment methods and passing them on to future generations strengthens scientific knowledge, preserves our rich medical heritage, and provides a valuable source of treatment options.

کلیدواژه‌ها [English]

• Indigenous knowledge
• Traditional healing
• Medicinal plants
• Animal products
• Gilan province