اسفندیار جهانتاب؛ علی نجمالدین
چکیده
آلودگی فلزات سنگین یکی از جدیترین مشکلات زیستمحیطی است که در سراسر دنیا در حال گسترش میباشد. هدف از این پژوهش تعیین میزان آلودگی و غنیشدگی فلزات سنگین در داخل و اراضی اطراف شهرک صنعتی شیراز است. برای رسیدن به این هدف، تعداد 20 نمونه خاک سطحی از عمق 0 تا 15 سانتیمتر از داخل و اطراف شهرک صنعتی شیراز برداشت شده و غلظت فلزات سرب، ...
بیشتر
آلودگی فلزات سنگین یکی از جدیترین مشکلات زیستمحیطی است که در سراسر دنیا در حال گسترش میباشد. هدف از این پژوهش تعیین میزان آلودگی و غنیشدگی فلزات سنگین در داخل و اراضی اطراف شهرک صنعتی شیراز است. برای رسیدن به این هدف، تعداد 20 نمونه خاک سطحی از عمق 0 تا 15 سانتیمتر از داخل و اطراف شهرک صنعتی شیراز برداشت شده و غلظت فلزات سرب، کروم، آلومینیم، منگنز، مس، روی، استرانسیم، وانادیم، نیکل، کبالت، اسکاندیم، آهن و آرسنیک در آنها با استفاده از روش ICP-MS بررسی شد. نتایج نشان داد غلظت میانگین عناصر مس، سرب، منگنز، کروم، آلومینیم، روی، استرانسیم، وانادیم، نیکل، کبالت، آهن، آرسنیک و اسکاندیم به ترتیب 75، 9/87، 6/541، 3/143، 8/21804، 4/275، 9/439، 3/173، 4/55، 0/12، 3/50579، 8/4 و 7/4 میلیگرم و بر کیلوگرم میباشد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت همۀ عناصر به جز آلومینیم (8/21804 میلیگرم بر کیلوگرم) و اسکاندیم (7/4 میلیگرم بر کیلوگرم) بسیار بیشتر از مقادیر غلظت این عناصر در خاکهای جهانی است. علاوه بر این، در مقایسه با استانداردهای کشورهای چین و کانادا نیز عناصر مس، سرب، روی، وانادیم و کروم غلظتهای بسیار بیشتری از مقادیر استاندارد را نشان میدهند. محاسبۀ ضریب غنیشدگی عناصر مذکور در نمونههای خاک نشاندهندۀ غنیشدگی زیاد عناصر مس (32/8)، سرب (42/5)، روی (04/7)، استرانسیم (15/5)، وانادیم (04/5) و کروم (34/5) است. نتایج تحقیق حاضر گویای آن است که خاکهای منطقه آلوده به فلزات مس، سرب، وانادیم، منگنز و روی هستند، لذا پیشنهاد میشود بایستی با روشهای مختلف سعی در کاهش فلزات در محیط داشت.
اسفندیار جهانتاب؛ مریم زاهدی فر؛ محسن فرزین
چکیده
مطالعۀ ویژگیهای مهم خاک و پوشش گیاهی میتواند پتانسیل بالقوۀ مرتع را نشان دهد و تعیین وضعیت آن را میسر میسازد. از طرفی تأثیر گونههای گیاهی مختلف بر ویژگیهای سطح خاک از جمله فرسایش، رسوب، رواناب، نفوذپذیری و سایر عوامل، متفاوت است. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی ویژگیهای ساختاری و عملکرد فرمهای رویشی مختلف ...
بیشتر
مطالعۀ ویژگیهای مهم خاک و پوشش گیاهی میتواند پتانسیل بالقوۀ مرتع را نشان دهد و تعیین وضعیت آن را میسر میسازد. از طرفی تأثیر گونههای گیاهی مختلف بر ویژگیهای سطح خاک از جمله فرسایش، رسوب، رواناب، نفوذپذیری و سایر عوامل، متفاوت است. در همین راستا، تحقیق حاضر با هدف بررسی ویژگیهای ساختاری و عملکرد فرمهای رویشی مختلف بر شاخصهای سطح خاک در حوزۀ آبخیز میانجنگل فسا انجام گردید. پس از اندازهگیری 11 عامل سطح خاک در سه ترانسکت 100متری، پتانسیلهای عملکردی (پایداری، نفوذپذیری، چرخۀ ریزمغذی) با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشمانداز، طبقهبندی شدند. همچنین خصوصیات ساختاری شامل تعداد لکههای گیاهی، طول و عرض لکهها، درصد طول لکه در ترانسکت، شاخص سطح لکهها و شاخص سازمان یافتگی ثبت گردید. نتایج نشان داد چهار لکۀ اکولوژیک درختچه، بوته، گندمی و علفی و فضای بین لکهای خاک لخت و لاشبرگ در منطقۀ مورد مطالعه مستقر است. شاخص سازمان یافتگی و شاخص سطح لکه در منطقۀ مورد مطالعه بهترتیب 40/0 و 03/0 میباشد. لکههای گیاهی با فرمهای مختلف رویشی اثر متفاوتی بر عملکرد اکوسیستم منطقه دارند. فرم رویشی درختچهای دارای بیشترین پایداری است که تفاوت معنیداری با سایر فرمهای رویشی دارد. از نظر شاخص نفوذپذیری در منطقۀ مورد مطالعه، اختلاف معنیداری بین لکههای اکولوژیک با فرمهای رویشی درختچهای و گندمی وجود ندارد. در عناصر ریزمغذی خاک، بین لکههای اکولوژیک و میان لکه، اختلاف معنیدار وجود دارد. فرم رویشی درختچهای دارای بیشترین مقدار چرخۀ عناصر ریزمغذی است. بهطور کلی، فرم رویشی شاخص گیاهان لکۀ اکولوژیک منطقۀ مورد بررسی، درختچهای است. از این رو، به منظور کنترل بیولوژیک و اصلاح مراتع در منطقۀ میانجنگل فسا، کاشت پوشش گیاهی با فرم رویشی درختچهای پیشنهاد میگردد.
رضا یاری؛ اسفندیار جهانتاب؛ غلامعلی حشمتی
چکیده
با توجه به اهمیت داشتن اطلاعات پوشش گیاهی و خاک در جهات مختلف شیب، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی تأثیر جهت شیب بر پتانسیلهای عملکردی و شاخصهای سطحی خاک در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان میباشد. جهت این بررسی از روش تحلیل عملکرد چشمانداز (LFA[1]) و در جهات اصلی شیب استفاده شد. بدین منظور در چهار جهت اصلی سه ترانسکت 100 متری با فواصل ...
بیشتر
با توجه به اهمیت داشتن اطلاعات پوشش گیاهی و خاک در جهات مختلف شیب، هدف از تحقیق حاضر ارزیابی تأثیر جهت شیب بر پتانسیلهای عملکردی و شاخصهای سطحی خاک در مراتع ییلاقی چهارباغ استان گلستان میباشد. جهت این بررسی از روش تحلیل عملکرد چشمانداز (LFA[1]) و در جهات اصلی شیب استفاده شد. بدین منظور در چهار جهت اصلی سه ترانسکت 100 متری با فواصل مشخص مستقر و در طول ترانسکتها نوع، طول و عرض لکهها و فاصلة بینلکهای اندازهگیری شد. جهت محاسبة پتانسیلهای عملکردی (پایداری، نفوذپذیری، چرخة موادغذایی و شاخص نظامیافتگی پوشش گیاهی) در جهات مختلف شیب با استفاده از 11 شاخص سطح خاک از دستورالعمل Excel, LFA استفاده شد. جهت بررسی معناداری پتانسیلهای عملکردی از نرمافزار SAS و آزمون تجزیة واریانس و برای طبقهبندی میانگین پتانسیلهای عملکردی از آزمون گروهبندی دانکن استفاده شد. برای بررسی شاخصهای سطحی خاک در امتداد هر ترانسکت (100متر)، 5 پلات مستقر و 11 شاخص به صورت کیفی و با استفاده از جداول مربوطه امتیازدهی و برای بررسی نرمالبودن دادهها از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف استفاده شد. جهت بررسی معناداری خصوصیات سطحی خاک از آزمون غیرپارامتری کروسکال والیس و طبقهبندی شاخصها از آزمون گروهبندی دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد پتانسیلهای عملکردی در جهات مختلف دارای اختلاف معنادار است (05/0>P)، بهطوری که بیشترین درصد پتانسیلهای عملکردی در جهت شمال و کمترین مقدار آن در جهت شرق برآورد شد. شاخص نظامیافتگی پوشش گیاهی برای جهات شمال، جنوب، شرق و غرب به ترتیب 53/0، 43/0، 38/0 و 51/0 برآورد شد. همچنین نتایج نشان داد به جز شاخصهای پوشش کریپتوگام و میکروتوپوگرافی، تمامی شاخصهای مورد بررسی در جهات مختلف دارای اختلاف معنادار میباشند (05/0>P). نتایج تحقیق حاضر حاکی از تأثیر جهت بر خصوصیات پوشش گیاهی و خاک جهت اعمال مدیریت صحیح و بهینه میباشد. همچنین جهت دامنهها میتواند تأثیر مهمی بر پتانسیلهای عملکردی اکوسیستم مرتعی داشته باشد. [1] - Landscape Function Analysis