کبری کریمی؛ اسماعیل کرمی دهکردی؛ ماتیوس بوشکر
چکیده
پروژۀ ترسیب کربن از جمله اقدامات مهم بینالمللی مدیریت منابع طبیعی و کاهش تغییرات اقلیم در دو دهۀ اخیر است که به دنبال مشارکت جوامع روستایی در همۀ مراحل پروژه در جهت دستیابی به اهداف محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و انسانی بوده است. از آنجایی که عوامل متعددی میتوانند بر مشارکت ذینفعان در فعالیت‌های پروژۀ ترسیب کربن مؤثر باشند، ...
بیشتر
پروژۀ ترسیب کربن از جمله اقدامات مهم بینالمللی مدیریت منابع طبیعی و کاهش تغییرات اقلیم در دو دهۀ اخیر است که به دنبال مشارکت جوامع روستایی در همۀ مراحل پروژه در جهت دستیابی به اهداف محیط زیستی، اقتصادی، اجتماعی و انسانی بوده است. از آنجایی که عوامل متعددی میتوانند بر مشارکت ذینفعان در فعالیت‌های پروژۀ ترسیب کربن مؤثر باشند، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل اجتماعی- اقتصادی مؤثر بر مشارکت خانوارهای روستایی استان قم با استفاده از روش‌شناسی پیمایشی با رویکرد توصیفی- همبستگی انجام شده است. نمونه‌ای متشکل از 265 خانوار از جامعۀ آماری 840 خانواری موجود در پنج روستای تحت انجام این پروژه با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شد و داده‌ها با به کارگیری روش مصاحبۀ ساختارمند و ابزار پرسشنامه گردآوری و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS22 و AMOS تحلیل شدند. نتایج نشان داد، مردم در سطوح پایین مشارکت اعم از مشورت کارشناسان با اعضای شورا و بزرگان روستا دخالت بالایی داده شده بودند، در حالی که در سطوح بالای مشارکت، همچون شروع خودجوش پروژه‌ها توسط مردم، آنها نقش ضعیفی داشتند. متغیرهایی همچون سرمایه‌های اجتماعی مبتنی بر روابط و اعتمادهای درون جامعه و با کنشگران بیرونی و عضویت تشکل‌های روستایی، برنامه‌های ترویجی، اقدامات اجرا شدۀ اصلاحی- احیایی، تنوع‌سازی کشاورزی و غیرکشاورزی پروژه ترسیب کربن، سطح اراضی باغی خانوارها، و سطح درآمد کشاورزی آنها مهمترین عوامل مؤثر بر مشارکت خانوارهای روستایی در پروژۀ ترسیب کربن مشخص شدند. ارتقای هر چه بیشتر سرمایه‌های اجتماعی با کمک برنامه‌های ترویجی، همچنین به کارگیری ترکیبی از اقدامات حفاظت‌گرا و تنوع‌ساز معیشت می‌تواند نه تنها مشارکت جوامع روستایی را در پروژه‌های مدیریت منابع طبیعی تقویت کند بلکه موفقیت آنها را نیز بیشتر خواهد کرد.
مهدی قربانی؛ جمیله سلیمی کوچی؛ پیام ابراهیمی؛ ساره راسخی
چکیده
مفهوم مدیریت مشارکتی امروزه به عنوان رویکردی کاربردی و نوین در مدیریت عرصههای طبیعی مطرح میگردد. این رویکرد ﻧﮕﺮشی ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻠﺐ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻓﺮﺩﻱ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻲ ذینفعان ﺟﻬﺖ دستیابی به مدیریت پایدار و توانمندی جوامع محلی میباشد. لذا شناسایی اثرگذارترین کنشگران در تصمیمات محلی گامی مهم در جهت تحقق این مهم است. هدف از این ...
بیشتر
مفهوم مدیریت مشارکتی امروزه به عنوان رویکردی کاربردی و نوین در مدیریت عرصههای طبیعی مطرح میگردد. این رویکرد ﻧﮕﺮشی ﺟﺎﻣﻊ ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻠﺐ ﻣﺸﺎﺭﻛﺖ ﻓﺮﺩﻱ ﻭ ﮔﺮﻭﻫﻲ ذینفعان ﺟﻬﺖ دستیابی به مدیریت پایدار و توانمندی جوامع محلی میباشد. لذا شناسایی اثرگذارترین کنشگران در تصمیمات محلی گامی مهم در جهت تحقق این مهم است. هدف از این پژوهش تعیین قدرتهای اجتماعی و ذینفعان کلیدی در دو بازۀ زمانی قبل و بعد از اجرای یک پروژه اجتماعمحور در شبکۀ ذینفعان محلی میباشد. این بررسی از طریق روش تحلیل شبکه و تکمیل پرسشنامه و مصاحبۀ مستقیم با اعضای گروههای کمیتۀ خرد توسعهۀ روستایی، در شهرستان سرایان استان خراسان جنوبی که تحت پوشش پروژۀ بینالمللی RFLDL قرار دارد، انجام شده است. بدین منظور پیوندهای اعتماد و مشارکت با استفاده از شاخص‌های کمی در سطح خرد شبکۀ ذینفعان محلی مورد بررسی قرار گرفتند. این مقاله به تحلیل موقعیت افراد در گروههای توسعۀ محلی و تعیین کنشگران کلیدی به لحاظ اقتدار، نفوذ و واسطهگری در قبل و بعد از اجرای پروژۀ توانمندسازی پرداخته است. نتایج نشان میدهد که در مسیر قبل و بعد از اجرا، از میزان تمرکز شبکه کاسته شده است. میتوان ادعا نمود پروژۀ مذکور به نوعی میزان تمرکز در ساختار شبکه را کاهش داده و میزان اعتماد و مشارکت در شبکه روابط بین افراد تقویت شده است که این امر مطمئناً در استقرار مدیریت مشارکتی منابع طبیعی و توسعۀ روستایی نقش بهسزایی خواهد داشت.
مهدی قربانی؛ مه‌رو ده‌بزرگی
چکیده
امروزه، بسیاری از برنامه‌های مدیریت مشارکتی منابع طبیعی، به دلیل توجه ناکافی به خصوصیات و موقعیت ذینفعان در شبکة روابط اجتماعی آنها، با شکست مواجه شده است. تشخیص کنشگران یا افراد کلیدی یکی از الزامات اجرایی‌نمودن برنامة عمل مدیریت مشارکتی منابع طبیعی است. بر اساس تحلیل ذینفعان و روش تحلیل شبکه، میتوان اثرگذارترین کنشگران ...
بیشتر
امروزه، بسیاری از برنامه‌های مدیریت مشارکتی منابع طبیعی، به دلیل توجه ناکافی به خصوصیات و موقعیت ذینفعان در شبکة روابط اجتماعی آنها، با شکست مواجه شده است. تشخیص کنشگران یا افراد کلیدی یکی از الزامات اجرایی‌نمودن برنامة عمل مدیریت مشارکتی منابع طبیعی است. بر اساس تحلیل ذینفعان و روش تحلیل شبکه، میتوان اثرگذارترین کنشگران در تصمیمات زیست‌محیطی را مشخص نمود. هدف از انجام‌دادنِ این تحقیق تعیین قدرتهای اجتماعی، بر اساس رویکرد تحلیل شبکه‌ای و تحلیل ذینفعان، در سطح بهره‌برداران محلی از مراتع مشاعی روستای ناریان در منطقة طالقان است. در این تحقیق نخست بهره‌برداران مرتع، بر اساس روش‌های پیمایشی، شناسایی شده‌اند. سپس، از طریق پرسشنامه ماتریس‌های اعتماد و مشارکت تولید و شاخص مرکزیت درجه و مرکزیت بینابینی محاسبه شده است و، در نهایت، موقعیت هندسی هر کنشگر در شبکه نشان داده شده است. یافته‌های این تحقیق در تشخیص کنشگران با موقعیت مرکزی، که نقش کلیدی را در برنامة عمل مدیریت مشارکتی مراتع ناریان ایفا می‌نمایند، مؤثر است. همچنین، نتایج این تحقیق می‌تواند مدیران و برنامه‌ریزان منابع طبیعی را در شناخت قدرتهای اجتماعی برای ساماندهی و اجرای برنامه‌های مدیریت پایدار سرزمین یاری نماید.
