نسار نصیری؛ کیوان اصغری؛ علی اصغر بسالت پور
چکیده
در این پژوهش، تغییرات مکانی و زمانی مؤلفه‌های منابع آبی، شامل منابع آب آبی و آب سبز در چهار نوع کاربری اراضی مهم در حوزه آبریز زاینده رود، و با بهره‌گیری از مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (Soil and Water Assessment Tool) و کامل ترین مجموعه داده توسعه داده شده برای این حوضه، در بازه زمانی 20 ساله (شامل چهار بازه 5 ساله) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه ...
بیشتر
در این پژوهش، تغییرات مکانی و زمانی مؤلفه‌های منابع آبی، شامل منابع آب آبی و آب سبز در چهار نوع کاربری اراضی مهم در حوزه آبریز زاینده رود، و با بهره‌گیری از مدل هیدرولوژیکی نیمه توزیعی SWAT (Soil and Water Assessment Tool) و کامل ترین مجموعه داده توسعه داده شده برای این حوضه، در بازه زمانی 20 ساله (شامل چهار بازه 5 ساله) مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به توانایی بالای مدل SWAT در امر شبیهسازی پارامترهای اقلیمی و رواناب سطحی، کمترین مقدار میانگین پنج ساله آب آبی، جریانِ آبِ سبز و ذخیره آبِ سبز در سطح حوضه، به ترتیب در دوره چهارم، 2014-2010 (حدود 15 میلیمتر)، دوره دوم، 2004-2000 (26 میلیمتر) و دوره اول، 1999-1995 (30 میلیمتر) مشاهده شد. از دگرسوی میانگین مقادیر مؤلفهی آبِ آبی و مؤلفه جریانِ آبِ سبز و ذخیره آبِ سبز در بخش‌های غربی حوضه بیشتر از بخش‌های شرقی حوضه برآورد گردید. از دیگر یافته‌های این پژوهش، تأثیرپذیری مقادیر مؤلفه‌های منابع آبِ آبی، ذخیره آبِ سبز و مقادیر مؤلفهی جریانِ آبِ سبز از مقادیر بارش و تغییرات آن‌ها در انواع کاربری اراضی می‌باشند. بدین ترتیب که بیشینه آبِ آبی در اراضی جنگل و کشاورزی آبی، بیشترین تغییرات جریان آب سبز در اراضی کشاورزی آبی و دیم و کمینه ذخیره آب سبز در اراضی مرتعی مشاهده گردید. شناخت منابع آب موجود، پتانسیل‌های آبی و نقاط بحرانی در یک منطقه، امکان مدیریت جامع منابع آب و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت را میسر می‌گردد.
ایوب مرادی؛ علی نجفی نژاد؛ مجید اونق؛ چوقی بایرام کمکی؛ مهرانگیز فولادی منصوری
چکیده
شیوههای بهرهبرداری اراضی، تخریب مناطق جنگلی و مرتعی، رهاسازی اراضی و توسعۀ مناطق مسکونی از جمله عواملی هستند که بر شدت جریان آب، شدت فرسایش و تولید رسوب اثر میگذارند. به همین دلیل آگاهی ازمیزان اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی دبی و بار معلق یک ضرورت اجتنابناپذیر است. در مطالعۀ حاضر برای بررسی این اثرات از مدل نیمه توزیعی ...
بیشتر
شیوههای بهرهبرداری اراضی، تخریب مناطق جنگلی و مرتعی، رهاسازی اراضی و توسعۀ مناطق مسکونی از جمله عواملی هستند که بر شدت جریان آب، شدت فرسایش و تولید رسوب اثر میگذارند. به همین دلیل آگاهی ازمیزان اثر تغییرات کاربری اراضی بر روی دبی و بار معلق یک ضرورت اجتنابناپذیر است. در مطالعۀ حاضر برای بررسی این اثرات از مدل نیمه توزیعی SWAT در آبخیز گالیکش استان گلستان به مساحت تقریبی 39 هزار هکتار استفاده شد. مدل مذکور برای شبیهسازی، واسنجی و اعتبارسنجی و در نهایت بهینهسازی پارامترهای مؤثر بر دبی و بار معلق در یک دورۀ 27 ساله مورد استفاده قرار گرفت. نقشههای کاربری اراضی از سه تصویر ماهوارۀ لندست سالهای 1987، 2000 و 2013 تهیه شدند. در این مطالعه از روش SUFI2 برای واسنجی و اعتبارسنجی مدل استفاده شد. معیار ناش- ساتکلیف (NS) به عنوان تابع هدف در مرحلۀ واسنجی (1990- 2007) برای دبی و بار معلق به ترتیب 63/0 و 61/0 بهدست آمد که با توجه به دامنههای تفسیری مورد استفاده در تحقیقات گذشته، قابل قبول ارزیابی شد. برای بررسی اثر تغییرات کاربری اراضی بر مقدار رواناب و رسوب تمام ورودیهای مدل به غیر از کاربری اراضی ثابت فرض شد و نتایج نشان داد که تغییرات کاربری اراضی از سال 1987 تا 2013 موجب افزایش ارتفاع رواناب سطحی به میزان 40/1 میلیمتر و افزایش غلظت رسوب به میزان 2 تن در هکتار در سال شده است.
