نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• قادر کریمی ¹
• حسن یگانه ²
• حسن براتی ³
• فرهنگ قصریانی ⁴

¹ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسة تحقیقات جنگل‏ها و مراتع کشور

² استادیار دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

³ کارشناس ارشد مرتع‏ داری دانشگاه تهران

⁴ استادیار پژوهشی، بخش تحقیقات مرتع، مؤسسه تحقیقات جنگل‏ها و مراتع کشور

چکیده

با توجه به روند رو به رشد تخریب مراتع، بررسی آثار شدت‏‏های مختلف برداشت بر گونه‏ها، به‏ منظور بهره‏برداری اصولی‏تر از مراتع، می‏‏تواند در اصلاح و احیای مراتع مؤثر واقع شود. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر شدت‏‏های مختلف برداشت بر گونه کلید Ajugachamaecistus در منطقة کردان است. این گونه در منطقه مورد مطالعه ارزش علوفه‏ای دارد. در این تحقیق، نخست یک منطقه کلید به مساحت یک هکتار انتخاب شد و در سال اول حصارکشی و قرق گردید. 40 پایه از گونه مذکور انتخاب شد و برداشت‏ های 0 (شاهد)، 25، 50، و 75 درصد بر روی پایه‏ها اعمال شد (هر 10 پایه یک تیمار). در فصل چرای منطقه، برداشت به‏ صورت ماهیانه با قیچی باغبانی انجام گرفت. تأثیر تیمارهای برداشت با تغییرات ایجادشده در خصوصیات گونه تحت تیمار، شامل تولید علوفه و بذر، شادابی، مرگ و میر، و رشد اندام هوایی، بررسی شد. در نهایت، داده‏هایِ تولید با طرح اسپلیت پلات با تجزیه مرکب در سال و داده‏هایِ تولید بذر، شادابی، مرگ و میر، و رشد اندام ‏های هوایی در نرم‌افزار SAS تجزیه شد. نتایج مطالعات آماری آثار سال و درصد برداشت بر تولید علوفه گونه مورد مطالعه نشان داد که اثر سطوح مختلف برداشت، سال‏های مختلف، و اثر متقابل آن‏ها بر تولید علوفه در سطح یک‏ درصد معنی‏ دار است. این امر بیانگر آن است که در سال‏های مختلف با وضعیت آب و هوایی متفاوت میزان تولید متفاوت است. همچنین، نتایج تجزیه و تحلیل داده‏ ها نشان داد تولید بذر، بنیه و شادابی، مرگ و میر، و رشد اندام‏های هوایی نیز تحت تأثیر سطوح مختلف برداشت و وضعیت آب و هوایی قرار دارند. در مجموع، با توجه به نتایج به ‏دست‌آمده، مشخص شد آثار منفی برداشت بر روی گونه مورد نظر از بین سطوح برداشت اعمال‌شده در سطح 75 درصد مشهود است. به‏ عبارتی، چرای سنگین تأثیر منفی بر گونة تحت تیمار دارد. بنابراین، برداشت تا سطح 75 درصد می‏تواند بقای گونه مذکور را به‌خطر اندازد و، در واقع، با برداشت تا سطح 50 درصد مشکل جدّی برای آن به‏وجود نمی ‏آید.

کلیدواژه‌ها

• شدت‏ های مختلف برداشت
• کردان
• ویژگی ‏های رویشی و زایشی
• ajuga chamaecistus

عنوان مقاله [English]

The effect of different intensities of clipping on some of vegetative and reproductive characteristics Ajuga chamaecistus in kordan rangelands of Albroz province

نویسندگان [English]

• Ghader Karimi ¹
• Hasan Yeganeh ²
• Hasan Barati ³
• Farhang Ghasriani ⁴

¹ Scientific Board of Research Institute of Forests and Rangelands, Iran

² Assistant Professor, Faculty of Agricultural Sciences and Natural Resources, University of Gorgan, Iran

³ M.A., Range Management, Faculty of Natural Resources, University of Tehran, Karaj, Iran

⁴ Scientific Board of Research Institute of Forests and Rangelands, Iran

چکیده [English]

Due to the growing trend of rangelands degradation, study effects of different harvesting intensities on species in order to gain a more fundamental utilization of ranglands can be effective for reclamation and improvement. The purpose of this research was to study effects of different harvesting intensities on key species Ajuga chamaecistus.This species has a forage value in the study area. In this first region and a key area of one hectare in area Kordan and in the first year and was grazed, and fencing. Selected and removed from any of 0, 25, 50, 75% and control is exercised (a basic 10 treatments). Monthly by the clipper and the area is grazing season. Effect of harvest was study with the changes in the characteristics the species treated, including; forage and seed production, vitality, mortality and growth of shoots. Finally, production data the combined analysis of data with a split plot design and seed production, vitality, mortality and growth of shoots data in SAS software was analysed. Results of studies of the effects on forage production and harvest of Ajuga chamaecistus species showed the effect of different levels, different years, and their interactions on the production level is a significant percentage. This shows that in different years with different weather conditions of production are different. Also results of the analysis data showed seed production, vitality, mortality and growth of shoots are affected different levels of harvest and weather conditions. In general according to results indicated the negative effects harvesting at the level 75% was observed. In other words, heavy grazing has a negative impact on the species treated. So harvesting up 75% endangering the survival of these species and in fact, harvesting 50 percent it is not a serious problem.

کلیدواژه‌ها [English]

• ajuga chamaecistus
• different intensities of harvest
• vegetative and reproductive characteristics and Kordan