نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• میثم شفیعی ¹
• محمد علی علیزاده ²
• علی اشرف جعفری ³

¹ کارشناس ارشد اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی، ‌واحد بروجرد

² استادیار مؤسسة تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور

³ استاد مؤسسة تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، رئیس بانک ژن کشور

چکیده

به منظور بررسی اثر تیمار پیش‌سرما، پتانسیل اسمزی، و تنش خشکی بر جمعیت‌های دو گونة دارویی Satureja sahendica و S. bachtiarica آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایة طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دو شرایط ژرمیناتور و گلخانه در سال‌های 1389 ـ 1390 در بانک ژن منابع طبیعی و مؤسسة تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور به‌اجرا درآمد. تیمارهای مورد استفاده در شرایط ژرمیناتور شامل تیمار پیش‌سرما و سطوح مختلف پتانسیل اسمزی ناشی از غلظت‌‌های پلی‌ اتیلن گلایکول (PEG) 6000 دالتون در پنج سطح (0، 3_/0-، 6_/0-، 9_/0-، و 2_/1- مگاپاسگال) بود. تیمارهای مورد استفاده در شرایط گلخانه شامل تیمار پیش‌سرما و تنش خشکی در پنج سطح ظرفیت زراعی (۲۰، ۴۰، ۶۰، ۸۰، و ۱۰۰ درصد) بود. نتایج نشان داد، با افزایش غلظت پتانسیل اسمزی و تنش خشکی، میانگین صفت درصد جوانه‌زنی و درصد سبزشدن به‌ترتیب آزمایشگاه و گلخانه به میزان 33 و 6 درصد کاهش یافت، در حالی که نسبت طول ریشه‌‌چه به ساقه‌چه و نسبت وزن خشک به تر گیاهچه روند افزایشی داشت. در دو شرایط ژرمیناتور و گلخانه خصوصیات جوانه‌زنی در تیمار پیش‌سرما نسبت به سایر تیمارها دارای بیشترین مقدار بود. در واکنش به پتانسیل اسمزی در ژرمیناتور و با تنش خشکی در گلخانه جمعیت بیجار 2 از مرزة سهندی و پیرانشهر از مرزة بختیاری در اکثر صفات، به‌ دلیل دارابودن بیشترین شاخص بنیه و نسبت وزن خشک به تر نسبت به جمعیت‌های دیگر، مقاوم‌تر بود. مقایسة بین جمعیت‌ها نشان داد که کم‌تحمل‌ترین جمعیت مربوط به جمعیت تاکستان از مرزة سهندی است.

کلیدواژه‌ها

• بختیاری
• پتانسیل اسمزی
• جوانه‌زنی
• سرما
• ظرفیت زراعی
• مرزة سهندی
• PEG 6000

عنوان مقاله [English]

Effects of pre-cooling treatment, osmotic potential and water stress on seedling growth of some population in two savory species (Satureja bachtiarica and S. sahendica) in laboratory and greenhouse conditions

نویسندگان [English]

• Mysam shafie ¹
• Mohammad Ali Alizadeh ²
• Ali Ashraf Jafari ³

¹ MSc Student Plant Breeding, Islamic Azad University Boroujerd, Iran

² Assistant Professor , Research Institute of Forests and Range country, Iran

³ Professor, Research Institute of Forests and Range country, Chairman of the gene bank, Iran

چکیده [English]

In order to study, the effect of pre-cooling treatment, osmotic potential and water stress on some population of two species of Satureja bachtiarica and Satureja sahendica was studied by a factorial experiment based on completely randomized design with three replications in laboratory and greenhouse conditions during one year in the gene bank of Institute of forests and range lands by the years of 2010-2011. In laboratory, treatment were including: cold and osmotic potential making of polyethylenglycol (PEG) 6000 Da in 5 concentrations (0, -0.3, -0.6, -0.9, -1.2 Mgapascal) compared with control. In greenhouse, treatment were including: cold and drought stress in five levels of field capacity (100,80,60,40,20) compared with control. Result showed that seed germination and seed emergence were decreased as rate of 33% and 6% in order of laboratory and greenhouse condition with increasing of osmotic potential and water stress while the ratio of root to shoot and ratio of dry weight to fresh weight was increased. In both experimental conditions, the most of the seed characteristics were higher with pre-cooling than other treatments. In response to osmotic potential in germinator, and dry stress in greenhouse, Bijar 2 population from Sahandy savory and piranshar from bachtiary savory showed more tolerant to dry stress due to have more vigor index and ratio of dry weight to fresh weight and they introduced as superior population.Comparing of the population showed that population of the takestan of Sahandy savory had lower tolerance.

کلیدواژه‌ها [English]

• cold
• Field capacity
• germination
• osmotic potential
• PEG6000
• Satureja sahendica
• Satureja bachtiarica