نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• عباسعلی آروین ¹
• مرتضی خداقلی ²
• سوسن مؤذنی ³

¹ دانشیار دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

² دانشیار بخش تحقیقات مرتع، مؤسسۀ تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران.

³ کارشناسی ارشد اقلیم شناسی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی، اصفهان، ایران.

چکیده

آویشن یکی از مهم­ترین گیاهان دارویی است که تعدادی از گونه‏های آن بومی ایران هستند. با توجه به لزوم حفظ و گسترش آویشن، نیازهای اقلیم رویشی این گیاه مورد مطالعه قرار گرفته است. برای این منظور 52 پارامتر اقلیمی مؤثر بر رویش آویشن در 30 ایستگاه هواشناسی استان اصفهان و استان­های همجوار مورد استفاده قرار گرفت. برای تعیین مهم­ترین عوامل مؤثر بر رویش آویشن از تحلیل عاملی به روش تجزیۀ مؤلفه­های اصلی با دوران واریماکس استفاده شد. تعیین مناطق اقلیم ­رویشی گیاه آویشن با استفاده از تکنیک سلسله مراتبی، پنج ناحیۀ اقلیمی را تشخیص داد که با توجه به پارامترهای اقلیمی مؤثر، به نام­های، ناحیۀ پر بارش و سرد، نیمه­خشک ­و سرد، خشک و بادی، خشک و ابری و خشک و گرم نام­گذاری گردید. عامل دمای سرمایش با میانگین امتیاز 55/2 بیشترین تأثیر مثبت و عامل باد با میانگین 28/0- با بالاترین امتیاز منفی در پراکنش گونۀ آویشن دنایی در مناطق دارای گونه داشته است. عامل بارش با میانگین امتیاز 8/0 در رتبۀ دوم امتیاز در مناطق واجد گونه دارا می­باشد. در مجموع عوامل دمای سرمایشی و بارش مهم­ترین عامل در رشد و پراکنش این گونه می­باشد که در ناحیۀ اقلیمی پربارش و سرد و نیمه­خشک سرد دارای اثر مثبت می­باشد.

کلیدواژه‌ها

• آویشن
• تحلیل عاملی
• عناصر اقلیمی
• استان اصفهان

عنوان مقاله [English]

Investigation of the bio-climatic needs of Thymus daenensis Celak: The case of Isfahan Province

نویسندگان [English]

• Abbas Ali Arvin ¹
• Morteza Khodagholi ²
• Susan Moazeni ³

¹ Geography Department,, Social Science Faculty, Payame Noor University, Tehran, Iran

² Rangeland Research Division, Rangelands and Forests of Institute Research, Agricultural Research Extension Education Organization

³ Rangeland Research Divisionو Rangelands Agricultural Research

چکیده [English]

Thyme is one of the most important medicinal plants in the world; some of its species are native to Iran. Given the necessity of thyme preservation and development, the vegetative climatic needs of this plant were addressed in this study. To this aim, 52 climatic parameters influential on the thyme growth were considered in 30 meteorological stations located in Isfahan province and the neighboring provinces. Factor analysis with varimax rotation was then conducted to determine the most important factors influencing the growth of thyme. Determination of the climatic zones of the thyme plant was done using hierarchical cluster analysis, leading to the identification of five climatic zones; according to effective climatic parameters, these included the cold and rainy zone, the semi-arid and cold zone, the dry and windy zone, the arid and cloudy zone, and the dry and hot zone. Cooling temperature factor, with a mean of 2.55, had the most positive effect, while the wind factor, with a mean score of -0.28, had the highest negative impact on the distribution of thymus species in the zones with this species. The precipitation factor, with a mean score of 0.8, had the second rank in the zone that could be suitable for the growth of thyme species. Overall, cooling temperature and precipitation could be regarded as the most important factors in determining the growth and distribution of this species; these factors could have a positive effect in rainy and cold zone and the semi-arid and cold one.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Thymus Daenensis"
• " Factor Analysis"
• " Climatic Parameter"
• "Isfahan Province"