مریم آذرخشی؛ جلیل فرزادمهر
چکیده
خشکسالی هواشناسی با تاخیر زمانی بر منابع آب حوزه تاثیر می‌گذارد که منجر به وقوع خشکسالی هیدرولوژیک میگردد. ارزیابی تغییرات بارش و خشکسالی برای تعیین بحران‌های آبی موجود و مدیریت منابع آبی الزامی است. این پژوهش در 42 حوزه آبخیز استان خراسان رضوی در طول سال-های 1354-1394 به منظور تعیین رابطه زمانی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی انجام ...
بیشتر
خشکسالی هواشناسی با تاخیر زمانی بر منابع آب حوزه تاثیر می‌گذارد که منجر به وقوع خشکسالی هیدرولوژیک میگردد. ارزیابی تغییرات بارش و خشکسالی برای تعیین بحران‌های آبی موجود و مدیریت منابع آبی الزامی است. این پژوهش در 42 حوزه آبخیز استان خراسان رضوی در طول سال-های 1354-1394 به منظور تعیین رابطه زمانی خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی انجام شد. شدت خشکسالی‌های هیدرولوژیکی با شاخص‌های SDI و شدت خشکسالی هواشناسی با شاخص SPI محاسبه شد. روند تغییرات بارش و دبی سالانه با آزمون من کندال بررسی شد. رابطه زمانی بین شاخص‌های ذکر شده با ضریب همبستگی پیرسون به صورت همزمان و با تاخیر زمانی 1 تا 12 ماه بررسی شد. نتایج آزمون من کندال بیانگر روند منفی دبی در همه حوزه‌ها بوده و بیشترین شیب کاهش دبی در حوزه پل خاتون (052/0-) اتفاق افتاده است. ترکیبی از روند مثبت و منفی تغییرات بارش در حوزه‌های مورد مطالعه مشاهده شد. اما روندهای مثبت محاسبه شده در هیچ کدام از حوزه درسطح 95٪ معنی‌دار نبوده است. در 5/36٪ از حوزه‌های مورد مطالعه ضرایب همبستگی معنی‌داری در سطح 95٪ بین SDI و SPI بدست نیامد. در60٪ حوزه‌های مورد مطالعه بیشترین ضریب همبستگی بین بارش و دبی با یک ماه تاخیر، در 25٪ حوزه‌ها بدون تاخیر زمانی در 5/2 ٪ حوزه‌ها با تاخیر زمانی 2 ماهه و در 5/2٪ حوزه ها با تاخیر زمانی 12 ماهه بدست آمد. رابطه بین خشکسالی هواشناسی و هیدرولوژیکی در بیشتر حوزه‌ها معنی‌دار نشد که می‌توان آنرا با وضعیت بدون روند بارش در بیشتر حوزه‌ها و روند کاهشی دبی توجیه کرد.
جلیل فرزادمهر؛ پیام ابراهیمی؛ مهدی اصلاح
چکیده
پیشبینی رفتار هیدرولیک رودخانه و تعیین پهنههای سیلابی جهت کاهش خسارات احتمالی، ازجمله اقداماتی است که در سالهای اخیر موردتوجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته است. استان مازندران بهویژه شهرستان نکا هرساله تحت تأثیر سیل با دوره بازگشتهای مختلف قرار میگیرد؛ ازاین‌رو تغییرات کاربری اراضی و نقش این تغییرات در پهنههای ...
بیشتر
پیشبینی رفتار هیدرولیک رودخانه و تعیین پهنههای سیلابی جهت کاهش خسارات احتمالی، ازجمله اقداماتی است که در سالهای اخیر موردتوجه بسیاری از پژوهشگران قرارگرفته است. استان مازندران بهویژه شهرستان نکا هرساله تحت تأثیر سیل با دوره بازگشتهای مختلف قرار میگیرد؛ ازاین‌رو تغییرات کاربری اراضی و نقش این تغییرات در پهنههای سیلابی بررسی گردید. در این پژوهش با تلفیق سیستم تحلیل رودخانه، سیستم اطلاعات جغرافیایی و سنجش‌ازدور، تصاویر سالهای 2000 و 2011 پردازش شد و پاسخ هیدرولوژیک رودخانه نکا با دوره بازگشتهای مشخص تعیین گردید. نتایج نشان داد توزیع آماری پیرسون تیپ3، تعیین ضریب زبری به روش کاون و تصویر IRS نسبت به ETM+ از دقت خوبی برخوردارند. با تعیین کاربری اراضی سال 2000 و سال 2011 مساحت هر یک از طبقات کاربری اراضی در محیط GIS مشخص گردید و سپس به محیط HEC-GeoRAS الحاق گردید. با تعیین دو نقشه سیل گیر با دوره بازگشتهای 2 تا 200 سال تفاضل هر یک از لایهها مشخص گردید. در بسیاری از پژوهشهای صورت گرفته تنها کاربری اراضی مشخص میگردد اما با توجه به نتایج این تحقیق و تأثیر 60/14 درصدی افزایش سطح دشت سیلابی، نقش تغییرات قابل‌توجه است. این پژوهش پیشنهاد مینماید در تعیین پهنههای سیلابی علاوه بر تعیین کاربری اراضی، به تغییرات آن توجه ویژهای شود و پاسخ هیدرولوژیک کل حوضه موردنظر نسبت به این تغییرات و نقش آن در پهنههای میل‌گیری مدنظر قرار گیرد. شبیهسازی بستر رودخانه و دشت سیلابی در مناطق جنگلی وابسته به کاربری اراضی هست، به‌گونه‌ای که جنگل تراشی در محدوده رودخانه نکا از مهم‌ترین عوامل سیلاب به شمار میآید.
مریم آذرخشی؛ جلیل فرزادمهر؛ مهدی اصلاح؛ حسین صحابی
چکیده
تغییر اقلیم عبارت است از تغییرات رفتار اقلیمی یک منطقه در مقایسه با رفتاری که در طول یک دورة زمانی بلندمدت منطقه از اطلاعات ثبت و مشاهده‌شده مورد انتظار است. در مناطق مختلف دنیا، مطالعات زیادی دربارة تغییر اقلیم انجام شده که نتایج آن‌ها نشان‌دهندة تغییر عوامل اقلیمی، بهویژه بارش و دما، است. در این مطالعه، روند تغییرات فصلی ...
بیشتر
تغییر اقلیم عبارت است از تغییرات رفتار اقلیمی یک منطقه در مقایسه با رفتاری که در طول یک دورة زمانی بلندمدت منطقه از اطلاعات ثبت و مشاهده‌شده مورد انتظار است. در مناطق مختلف دنیا، مطالعات زیادی دربارة تغییر اقلیم انجام شده که نتایج آن‌ها نشان‌دهندة تغییر عوامل اقلیمی، بهویژه بارش و دما، است. در این مطالعه، روند تغییرات فصلی و سالانة بارش و دما در سطح کشور در 24 ایستگاه سینوپتیک با آمار پنجاه‌ساله (1956 ـ 2005) انجام شد. از روش من کندال و رگرسیون خطی برای نشان‌دادن روند تغییرات در پارامترهای اقلیمیِ مورد مطالعه استفاده شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد ترکیبی از روندهای افزایشی و کاهشی در داده‌های بارش سالانة مناطق مختلف کشور دیده می‌شود. روند تغییرات بارش سالانه در دامنة شمالی البرز و دامنه‌های غربی زاگرس منفی است، در بخش‌های مرکزی ایران مثبت، در مناطق شرقی و جنوب شرقی منفی، و در بخش‌های جنوبی کشور مثبت. روند تغییرات دما در بیشتر ایستگا‌‌ه‌های مورد مطالعه مشاهده می‌شود که در بیشتر آن‌ها این روند مثبت است. بیشترین تغییرات در دمای متوسط تابستان مشاهده شد و کمترین تغییرات دما در فصل زمستان. ایستگا‌‌ه‌های اهواز و خرم‌آباد در فصول سال به سمت سردترشدن پیش می‌روند. ایستگاه ارومیه در فصول پاییز و تابستان روند منفی دارد و ایستگا‌‌ه‌های شهرکرد و بندرعباس در فصول تابستان و زمستان به سمت سردترشدن پیش می‌روند.
