مرتضی شاه نوری؛ مریم آذرخشی؛ مهدی بشیری؛ حسن رضایی مقدم
چکیده
تبخیروتعرق به عنوان یکی از اجزای مهم چرخه هیدرولوژیک نقش بسیار بزرگی در مطالعه بیلان آب حوزه‌های آبخیز دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی واکنش گیاه Atriplex canescens نسبت به سطوح مختلف شوری آب و تاثیر سطح شوری آب آبیاری بر مقدار تبخیروتعرق واقعی در شرایط لایسیمتری می‌باشد. به این منظور چهار تیمار صفر، 25%، 50% و 75% حداکثر تحمل شوری گیاه آتریپلکس کانسنس ...
بیشتر
تبخیروتعرق به عنوان یکی از اجزای مهم چرخه هیدرولوژیک نقش بسیار بزرگی در مطالعه بیلان آب حوزه‌های آبخیز دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی واکنش گیاه Atriplex canescens نسبت به سطوح مختلف شوری آب و تاثیر سطح شوری آب آبیاری بر مقدار تبخیروتعرق واقعی در شرایط لایسیمتری می‌باشد. به این منظور چهار تیمار صفر، 25%، 50% و 75% حداکثر تحمل شوری گیاه آتریپلکس کانسنس معادل با صفر، 6/19، 2/39 و 8/58 دسی زیمنس بر متر نمک کلرید سدیم در سه تکرار در نظر گرفته شد. لایسیمترها در گلخانه مستقر شده و در هر لایسیمتر دو بوته کشت شد. هر دو هفته یکبار 5 لیتر آب با شوریهای ذکر شده به هر لایسیمتر اضافه شد. اندازهگیری تبخیروتعرق با توزین لایسیمترها از تاریخ 15 اسفند1397 تا 24 مرداد 1398 با فاصله زمانی یک هفته انجام شد. پس از اتمام آزمایشها وزن اندامهای هوایی و زیرزمینی گیاهان هر تیمار به صورت تر و خشک اندازهگیری شد. نتایج نشان داد با افزایش شوری آب آبیاری از صفر تا 8/58 دسی زیمنس بر متر، میزان تبخیروتعرق از 94/3 به 84/2 لیتر کاهش یافت، و بین تیمار شاهد و شوری 8/58 دسی زیمنس بر متر تفاوت معنیداری در سطح 5 درصد وجود داشت. با افزایش میزان شوری از تیمار صفر به 6/19، 2/39 و 8/58 دسی زیمنس بر متر وزن خشک اندام هوایی 13/20 %، 87/41% و 55/11 % نسبت به شاهد افزایش داشته است. بنابراین با شرایط تحقیق حاضر آتریپلکس کانسنس در شوری 2/39 دسی‌زیمنس بر متر بیشترین مقدار اندام خشک هوایی را تولید کرده است.
زکیه صفرپور؛ جلیل فرزادمهر؛ علی گلکاریان؛ مهدی بشیری
چکیده
لغزش یکی از عمده حرکات تودهای است که هر ساله موجب خسارات جانی و مالی فراوان در مناطق پر باران کوهستانی و لرزهخیز میشود، از این رو شناسایی مناطق مستعد خطر برای برنامهریزی و مدیریت جامع سرزمین امری ضروری می‌باشد. لذا در این پژوهش زمین‌لغزش‌های رخ‌داده در حوزۀ آبخیز سد بیدواز با مساحت 161 کیلومترمربع و دارای 125 نقطۀ لغزشی، ...
بیشتر
لغزش یکی از عمده حرکات تودهای است که هر ساله موجب خسارات جانی و مالی فراوان در مناطق پر باران کوهستانی و لرزهخیز میشود، از این رو شناسایی مناطق مستعد خطر برای برنامهریزی و مدیریت جامع سرزمین امری ضروری می‌باشد. لذا در این پژوهش زمین‌لغزش‌های رخ‌داده در حوزۀ آبخیز سد بیدواز با مساحت 161 کیلومترمربع و دارای 125 نقطۀ لغزشی، با استفاده از مدل شاخص پایداری دامنه در شرایط مختلف هیدرولوژیکی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. بر روی دامنه‌های مورد نظر آزمایش دانهبندی خاک انجام و پارامترهای مکانیک خاک اندازهگیری شد. سپس با استفاده از بسته‌های Arc Gisو Arc View و کالیبره کردن پارامترها در محیط SINMAP و تلفیق پارامترهای مکانیک خاک و پارامترهای هیدرولوژیک با نقشۀ رقومی ارتفاعی، مدل اجرا گردید. سپس اعتبارسنجی مدل در دو شرایط هیدرولوژیک معمول که اجرای مدل با بارشهایی با دورۀ بازگشت 10-2 سال و شرایط هیدرولوژیک حداکثر که شامل اجرای مدل با بارشهایی با دورۀ بازگشتهای 20-50 سال بود اعمال گردید. نتایج نشان داد که در شرایط هیدرولوژیک معمول، عملکرد مدل در شبیهسازی زمین‌لغزشها متوسط است. درحالی‌که با افزایش شرایط رطوبت هیدرولوژیک در محدودۀ موردمطالعه، عملکرد مدل افزایش چشم‌گیری داشته است و پیشبینی مدل توانست به ترتیب 21% و 26% در مراحل کالیبراسیون و اعتبار سنجی ارتقاء پیدا نماید. بنابراین از مدل SINMAP در شرایط رطوبت هیدرولوژیک بالا می‌توان برای انتخاب مسیر راه‌های ارتباطی پرخطر با توجه به نقشۀ پهنه‌بندی خطر وقوع لغزش اقدام کرد.
مهدی بشیری؛ سیده مائده کاوسی داودی
چکیده
فرسایش خاک بر سلامت آبخیزها اثر گذاشته و پیامدهای منفی متعددی بهدنبال دارد. مارن از سنگهای حساس به فرسایش است که به دلیل ویژگیهای فیزیکوشیمیایی خاص، استقرار پوشش در آنمشکل و لذا نیازمند مدیریت است. یکی از روشهای بهسازی خاک، فشردگی دینامیکی است که با دستگاههایی مانند غلتکها اعمال میشود. افزودن پوزولان نیز جهت ...
بیشتر
فرسایش خاک بر سلامت آبخیزها اثر گذاشته و پیامدهای منفی متعددی بهدنبال دارد. مارن از سنگهای حساس به فرسایش است که به دلیل ویژگیهای فیزیکوشیمیایی خاص، استقرار پوشش در آنمشکل و لذا نیازمند مدیریت است. یکی از روشهای بهسازی خاک، فشردگی دینامیکی است که با دستگاههایی مانند غلتکها اعمال میشود. افزودن پوزولان نیز جهت تغییر خصوصیات فیزیکی و مکانیکی خاک، از دیگر روشهای اصلاحی است،چرا که پوزولانها، در حضور آب به صورت مواد پایدار غیرحلال، از خود خاصیت گیرشی بروز میدهند. لذا در این پژوهش تلاش گردید تا نقش میزان فشردگی خاک (با غلتک استوانهای صاف به وزنهای 0، 20، 25، 30 و 35 کیلوگرم) و افزودن پوزولانهای طبیعی (به میزان 0، 50، 100، 150 و 200 گرم در مترمربع) از نوع پومیس تفتان بر تثبیت مارنها در منطقۀ اسلامقلعه خراسان رضوی ارزیابی شود. طرح آزمایشی در قالب فاکتوریل با سه تکرار و مجموعاً 75 پلات صحرایی 30 در30 سانتیمتری تحت بارشی 10 دقیقهای با شدت 8/0 میلیمتر در دقیقه و در شیب ۵/۱۵ درجه اجرا شد. نتایج تحلیل آماری در سطح اعتماد 95 درصد نشان داد که با در نظر گرفتن توأم سه متغیر رواناب، تولید و غلظت رسوب، اثرات اصلی تیمارهای فشردگی خاک و پوزولان معنادار (000/0sig.=) و اثر ترکیبی آنها غیرمعنادار (780/0sig.=) است. تیمار فشردگی خاک اثر معنیدار (000/0sig.=) و افزایشی بر تولید رواناب و رسوب دارد، اما اثر تیمار پوزولان بر رسوب کاهشی و معنیدار (000/0sig.=) بوده و بر رواناب اثر معنیداری ندارد (709/0sig.=). همچنین اثر ترکیبی دو تیمار بر متغیرهای رواناب، تولید و غلظت رسوب، غیرمعنیدار به دست آمد. لذا فشردگی خاک به دلیل تخریب سله سطحی و ساختمان مارنها مناسب نبوده اما با توجه به بهای پایین و در دسترس بودن پوزولانهای طبیعی، برای عملیات تثبیت مارنها به عنوان گزینهای اقتصادی و مناسب پیشنهاد میگردد.
پریسا فرضی؛ مریم آذرخشی؛ علی رسول زاده؛ مهدی بشیری
چکیده
ویژگیهای سنگهای تشکیل‌دهنده سطح زمین نقش بسیار مهمی بر تغییرات طبیعت از جمله فرایند فرسایش و جابجایی ذرات خاک دارد. این تحقیق با هدف بررسی اثر اصلی و متقابل واحدهای زمین‌شناسی و شیب بر تولید رواناب و رسوب در حوزه آبخیز صنوبر با استفاده از شبیه‌ساز باران صورت گرفت. بدین منظور نقشه زمین‌شناسی منطقه در محیط نرم‌افزار Arc GIS 10 ...
بیشتر
ویژگیهای سنگهای تشکیل‌دهنده سطح زمین نقش بسیار مهمی بر تغییرات طبیعت از جمله فرایند فرسایش و جابجایی ذرات خاک دارد. این تحقیق با هدف بررسی اثر اصلی و متقابل واحدهای زمین‌شناسی و شیب بر تولید رواناب و رسوب در حوزه آبخیز صنوبر با استفاده از شبیه‌ساز باران صورت گرفت. بدین منظور نقشه زمین‌شناسی منطقه در محیط نرم‌افزار Arc GIS 10 تهیه‌شده و سه واحد زمین‌شناسی غالب منطقه به ترتیب توف سبز، ماسه‌سنگ، مارن (Et)، آهک اوربیتولیندار (Kl) و کنگلومرا- ماسه‌سنگ (Ngcs) شناسایی شد، همچنین به‌منظور بررسی اثر شیب، نقشه شیب حوزه در سه‌طبقه 10-0، 30-10 و بیشتر از 30 درصد تهیه شد. سپس با استفاده از دستگاه شبیه‌ساز باران اقدام به ایجاد بارش با شدت 9/0 میلیمتر بر دقیقه شد که مربوط به دوره بازگشت 10 سال است. نتایج تجزیه واریانس نشان داد بین واحدهای زمین‌شناسی مختلف از نظر تولید رواناب، رسوب و غلظت رسوب تفاوت معنیداری در سطح 5 درصد وجود دارد. در مورد طبقات شیب مشخص شد بین شیبهای مختلف در تولید رواناب و رسوب اختلاف معنیدار وجود دارد، اما در مورد غلظت رسوب تفاوت معنیدار نشد. نتایج مربوط به اثر متقابل واحدهای زمین-شناسی و شیب ازنظر حجم رواناب در سطح اطمینان 95 درصد معنیدار شد، اما در مورد وزن رسوب و غلظت رسوب اثر متقابل معنیدار نبود. به‌طورکلی مشخص گردید نوع واحدهای زمین‌شناسی و شیب منطقه بر فرایند فرسایش خاک اثرگذار هستند و همچنین اثرپذیری متغیر رواناب بیشتر از رسوب است
