حسن یگانه؛ فاطمه مبرهن؛ فاطمه مهدی قلیان؛ صادق آتشی
چکیده
گلابی خاردار به دلیل توانایی بالا در تحمل شرایط نامساعد آب و هوایی و حفاظت از خاک نقش بسیار مهمی در اکوسیستمهای شور، خشک و نیمه خشک را ایفا می‌کند. هدف این مطالعه بررسی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی بخش های مختلف گیاه Opuntia stricta در دو منطقه نکا و انبارآلوم میباشد. نمونه برداری از اندام‌های مختلف به صورت تصادفی در سال ...
بیشتر
گلابی خاردار به دلیل توانایی بالا در تحمل شرایط نامساعد آب و هوایی و حفاظت از خاک نقش بسیار مهمی در اکوسیستمهای شور، خشک و نیمه خشک را ایفا می‌کند. هدف این مطالعه بررسی برخی خصوصیات مورفولوژیکی و فیتوشیمیایی بخش های مختلف گیاه Opuntia stricta در دو منطقه نکا و انبارآلوم میباشد. نمونه برداری از اندام‌های مختلف به صورت تصادفی در سال 1399 انجام شد. برخی ویژگی های گیاه شامل اندازه میوه و کلادود، ویتامین ث و اسیدیته، اندازه گیری پکتین از پوست و گوشت میوه، اندازه گیری کلروفیل و کاراتنوئید، آنتوسیانین پوست و گوشت، اندازهگیری مواد جامد محلول (Tss) از اندام‌های گیاه با استفاده از دستگاه کولیس، اسپکتوفتومتر و رفرکتومتر اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که میزان وزن خشک بذر، میزان هدایت الکتریکی کلادود و میوه‌ها (EC)، تعداد پایه، تعداد میوه و تعداد کلادود در سطح 5 و 1 درصد معنی دار هستند و میزان وزن خشک بذر در منطقه نکا (71/1) گرم بیشتر از انبارآلوم (3/1) گرم است. همچنین میزان هدایت الکتریکی آب‌میوه (EC) در منطقه نکا (78/3) دسی‌سیمنس بر سانتی‌متر بیشتر از انبارآلوم (34/6) دسی‌سیمنس بر سانتی‌متر اندازه گردید. از طرفی تعداد پایه، تعداد میوه و تعداد کلادود در واحد سطح در منطقه نکا (7/1، 51، 16/111) بیشتر از انبارآلوم (33/1، 03/11، 4/36) اندازهگیری شد. میتوان بیان کرد شرایط اقلیمی بر روی پارامترهای رشدی و تولید میوه آن تاثیر گذار است و مهمترین عامل نیز دسترسی به آب است. انتخاب منطقه مناسب جهت بهره‌وری بیشتر از این گیاه حائز اهمیت است و توصیه می‌گردد که در احداث و گسترش این گیاه از ویژگیهای منطقه‌ای و پاسخ گیاه اطلاعات لازم را جمع آوری نمود.
شهرام یوسفی خانقاه؛ حسین آذرنیوند؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ محمد جعفری؛ حمید رضا ناصری
چکیده
استقرار پوشش گیاهی بهترین راه کنترل اراضی تخریب شده و در معرض خطر تخریب میباشد. با توجه به این که نهالکاری در مناطق خشک به دلیل محدویتهای اکولوژیکی بسیار پرهزینه میباشد کارشناسان به دنبال روشهایی هستند که درصد استقرار نهالها را افزایش داده و هزینههای نهال کاری را کاهش دهند. در این راستا استفاده صحیح از اصلاح کنندهها ...
بیشتر
استقرار پوشش گیاهی بهترین راه کنترل اراضی تخریب شده و در معرض خطر تخریب میباشد. با توجه به این که نهالکاری در مناطق خشک به دلیل محدویتهای اکولوژیکی بسیار پرهزینه میباشد کارشناسان به دنبال روشهایی هستند که درصد استقرار نهالها را افزایش داده و هزینههای نهال کاری را کاهش دهند. در این راستا استفاده صحیح از اصلاح کنندهها بسیار اهمیت دارد. منطقۀ مورد مطالعه در شهرستان نظرآباد در جنوب غربی استان البرز واقع شده است. در این تحقیق از اصلاح کنندههای بیوچار معدنی، قارچ های میکوریزی آربسکولار و پلیمر رزین اکریلیک هر کدام در چهار سطح در پای نهالهای قرهداغ استفاده شد. ویژگیهای خاک منطقه هنگام کشت اندازهگیری شد. بعد از گذشت یک سال با شمارش تعداد نهالهای زنده مانده، درصد استقرار برای هر تیمار محاسبه گردید. برآورد اقتصادی براساس هزینه-فایده محاسبه گردیده و برای هر تیمار به طور جداگانه محاسبه شد. نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری در سطح 5 % بین اصلاح کنندهها و شاهد از نظر استقرار وجود دارد و میکوریز دارای بیشترین (70 %) و تیمارهای شاهد دارای کمترین (40 %) درصد استقرار بودند. از نظر اقتصادی تیمارهای میکوریز 100گرم، پلیمر 50گرم و بیوچار 250گرم به ترتیب بهینهترین تیمارهای هر اصلاح کننده بودند. با افزایش سطح استفاده از میکوریز درصد استقرار نهالها افزایش یافت ولی با افزایش سطح استفاده از پلیمر و بیوچار اثرات منفی آنها نمایان شد و درصد استقرار نهالها کاهش یافت. هر تیماری که استقرار نهالها را حداقل 10 درصد افزایش داد توجیه اقتصادی داشت یعنی فایدههای آن تیمار بیشتر از هزینههای آن برآورد شد.
اسماعیل شیدای کرکج؛ اسفندیار جهانتاب؛ زهرا محمودی
چکیده
رشد و عملکرد گیاهان در محیط تحت تأثیر تنشهای محیطی زنده و غیر زنده متعدد و نیز خواب بذر محدود میباشد. شوری در خاک، یکی از تنشهای مهم نواحی خشک و نیمهخشک است. خواب بذر یک سازوکار کلیدی جهت بقای گیاهان در محیط رشد طبیعی میباشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر تیمارهای شستشوی بذر با اسید سولفوریک و آبیاری بذور با آب شور بر روی جوانهزنی ...
بیشتر
رشد و عملکرد گیاهان در محیط تحت تأثیر تنشهای محیطی زنده و غیر زنده متعدد و نیز خواب بذر محدود میباشد. شوری در خاک، یکی از تنشهای مهم نواحی خشک و نیمهخشک است. خواب بذر یک سازوکار کلیدی جهت بقای گیاهان در محیط رشد طبیعی میباشد. هدف از تحقیق حاضر بررسی اثر تیمارهای شستشوی بذر با اسید سولفوریک و آبیاری بذور با آب شور بر روی جوانهزنی بذور گیاه دارویی Zygophyllum fabago میباشد. با توجه به تحقیقات قبلی مرتبط، بدین منظور برای اعمال تیمار اسیدشویی سه غلظت 0، 10 و 20 درصد تهیه شد. برای تیمار شوری نیز چهار سطح: 0، 60، 90 و 120 میلی مول بر لیتر در نظر گرفته شد. آبیاری با اسپری آبپاش در مواقع لازم روی همۀ پتریدیشها به طور مساوی صورت پذیرفت. شمارش بذرهای جوانهزده هر روز انجام شد و تا زمانی که در چند روز متوالی، افزایشی در تعداد بذر جوانهزده مشاهده نگردید، ادامه یافت. نتایج نشان داد تیمارهای اسید و شوری بر جوانهزنی بذر Z. fabago اثر معنیداری دارند. اثرات اصلی تیمارها بر سه پارامتر درصد، سرعت و زمان جوانهزنی در سطح یک درصد معنیدار بود. اثر متقابل اسید و شوری نیز تنها در خصوص میزان سرعت جوانهزنی معنیدار بوده و برای دو پارامتر دیگر معنیدار نبوده است. مقایسۀ میانگین اثر اصلی سطوح مختلف تیمار اسید بر درصد جوانهزنی گیاه Z. fabago نشان داد تیمارهای غلظت اسید صفر و ده درصد با میزان 59 و 60 درصد مقدار بیشتری را دارد. در خصوص اثرات اصلی تیمار شوری نیز تیمار شوری صفر میلی مول بر لیتر دارای درصد جوانهزنی بیشتری با میزان 75 درصد است. پارامتر متوسط زمان جوانهزنی نتایج برعکس بوده و تیمارهای اسید 20 درصد و شوری 120 میلی مول بر لیتر با مقدار 4/7 و 9/7 دارای بیشترین مقدار نسبت به سایر تیمارها بوده است. درخصوص مقایسۀ میانگین حاصل از اثرات متقابل اسید و شوری نیز نتایج نشان داد بهترین ترکیب تیماری مربوط به اسید صفر درصد و شوری صفر و ده میلی مول بر لیتر میباشد. بنابراین گونۀ Z. fabagoبرایرشد بهینۀ خود نیاز به غلظتهای پایین شوری و اسید سولفوریک دارد. از این رو از آن میتوان برای اصلاح و احیای اکوسیستمهای مرتعی با توجه به میزان شوری منطقۀ مورد نظر استفاده کرد.
مرتضی صابری؛ علیرضا شهریاری؛ مرضیه بزرگمهر
چکیده
به منظور بررسی پرایمینگ و شوری بر جوانهزنی و رشد گیاهچه‌های Stipagrostis plumosa آزمایشی بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در شرایط آزمایشگاه انجام گرفت. عامل اول پرایمینگ شامل سالسیلیک اسید در سه سطح (100، 200، 300 میلیگرم بر لیتر)، جیبرلیک اسید در سه سطح (125، 250، 500ppm )، اسکوربیک اسید در سه سطح (100، 200، 300 میلیگرم ...
بیشتر
به منظور بررسی پرایمینگ و شوری بر جوانهزنی و رشد گیاهچه‌های Stipagrostis plumosa آزمایشی بهصورت فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار در شرایط آزمایشگاه انجام گرفت. عامل اول پرایمینگ شامل سالسیلیک اسید در سه سطح (100، 200، 300 میلیگرم بر لیتر)، جیبرلیک اسید در سه سطح (125، 250، 500ppm )، اسکوربیک اسید در سه سطح (100، 200، 300 میلیگرم بر لیتر) و آب مقطر بهعنوان شاهد و عامل دوم تنش شوری در شش سطح (0، 2/0، 4/0، 8/0، 2/1، 6/1 مول بر لیتر) بود. صفات مورد ارزیابی شامل تعیین سرعت جوانهزنی، درصد جوانهزنی، طول ریشهچه، طول ساقهچه، طول گیاهچه و تعیین شاخص بنیه بذر بود. نتایج نشان داد که تنش شوری تأثیر بازدارندهای بر خصوصیات جوانهزنی بذر نسی داشت. کلیۀ محرکهای شیمیایی باعث افزایش خصوصیات جوانهزنی این گیاه شدند. همچنین اثر متقابل تیمارهای مورد آزمایش نشان داد که در کلیۀ سطوح تنش شوری غلظت ppm 250 جیبرلیک اسید بیشترین تأثیر را بر بهبود خصوصیات جوانهزنی این گیاه داشت. میتوان چنین نتیجهگیری کرد که پرایمینگ بذر توسط جیبرلیک اسید میتواند باعث مقاومت بذر گیاه نسی در مرحلۀ جوانهزنی در مناطق مستعد تنش شوری گردد.
زهرا گیوئی اشرف؛ محمد علی حکیم زاده؛ محمد زارع؛ زهره ابراهیمی خوسفی؛ کاظم دشتکیان
چکیده
بیابانزایی فرایند و وضعیت نهایی تخریب مناطق خشک است. از طرفی، شور و قلیایی‌شدن خاک از فرایندهای تخریب خاک در مناطق خشک و نیمهخشک به‌شمار میآید. در این تحقیق با استفاده از فناوری سنجش از دور با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا، به منظور ارزیابی بیابانزایی در دشت مروست (استان یزد)، به پایش شوری خاک اقدام شد. در این تحقیق از تصاویر ...
بیشتر
بیابانزایی فرایند و وضعیت نهایی تخریب مناطق خشک است. از طرفی، شور و قلیایی‌شدن خاک از فرایندهای تخریب خاک در مناطق خشک و نیمهخشک به‌شمار میآید. در این تحقیق با استفاده از فناوری سنجش از دور با قدرت تفکیک طیفی و مکانی بالا، به منظور ارزیابی بیابانزایی در دشت مروست (استان یزد)، به پایش شوری خاک اقدام شد. در این تحقیق از تصاویر مربوط به سالهای 2003 و 2010 سنجندة ASTER، ماهوارة Terra استفاده شد. با اجرای عملیات پیشپردازش و تشکیل و ارزیابی مدل رابطة مؤلفههای شوری خاک (EC و SAR) با مؤلفههای بازتاب طیفی، تصاویر برای هر دو مؤلفه به روش حداکثر احتمال طبقه‌بندی شد. سپس، مساحت هر طبقه و میزان تغییرات آن در دورة زمانی مورد مطالعه محاسبه شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد که در دورة زمانی هفت‌ساله (2003 ـ 2010) از سطح اراضی غیر شور کاسته و بر مساحت اراضی شور افزوده شده است. این امر بیانگر تخریب خاک و کاهش بازدهی اراضی و، در نهایت، پیشرفت بیابانزایی در منطقه است. دقت طبقه‌بندی نقشة EC، برای تصویر سال 2003، 5/87 درصد و برای تصویر سال 2010، 5/82 درصد و ضریب کاپای آن به‌ترتیب 83/0 و 76/0 برآورد شد. همچنین، دقت طبقه‌بندی نقشة SAR برای تصویر به سال 2003، 5/87 درصد و برای تصویر سال 2010، 5/87 درصد و ضریب کاپا به‌ترتیب 81/0 و 77/0 به‌دست آمد. این تحقیق کارایی بالای تصاویر ASTER را در زمینة آشکارسازی تغییرات شوری خاک و مدیریت منابع طبیعی نشان میدهد.
