افشین صادقی راد؛ نگار عینی؛ عاطفه فتاحی؛ حریر سهرابی
چکیده
هر گونه گیاهی با توجه به نیازهایش یک مکان بهینه از محیط را به عنوان زیستگاه انتخاب میکند. این تحقیق به منظور ارزیابی رابطه بین ترکیب گونههای گیاهی با عوامل ادافوتوپوگرافیکی در مراتع استپی مرودشت در استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. برای این کار از روش نمونهبرداری تصادفی استفاده شد و برای برداشت عوامل پوشش گیاهی و محیطی، ترانسکتهایی ...
بیشتر
هر گونه گیاهی با توجه به نیازهایش یک مکان بهینه از محیط را به عنوان زیستگاه انتخاب میکند. این تحقیق به منظور ارزیابی رابطه بین ترکیب گونههای گیاهی با عوامل ادافوتوپوگرافیکی در مراتع استپی مرودشت در استان فارس مورد بررسی قرار گرفت. برای این کار از روش نمونهبرداری تصادفی استفاده شد و برای برداشت عوامل پوشش گیاهی و محیطی، ترانسکتهایی به طول 30 متر پیاده گردید. در مرحله دوم نمونه برداری نمونه برداری از خاک و اندازهگیریهای میدانی توپوگرافی صورت گرفت و نمونههای خاک به آزمایشگاه انتقال داده شدند. در آزمایشگاه میزان ماده آلی (OM)، هدایت الکتریکی (EC)، اسیدیته (EC)، درصد شن، سیلت و رس خاک، سدیم، پتاسیم و فسفر اندازهگیری شد. رابطه بین عوامل ادافوتوپوگرافیکی و ترکیب گونههای گیاهی با استفاده از آنالیزهای چند متغیره DCA و CCAتعیین گردید. مهمترین عوامل خاکی مؤثر در پراکنش پوشش گیاهی با استفاده از روش CCA شوری و سدیم بودند. همچنین ارتفاع از سطح دریا و شیب به عنوان عوامل توپوگرافی تأثیرگذار در ترکیب گونههای گیاهی شناخته شدند.
امیر میرزایی موسی وند
چکیده
آتشسوزی یکی از ابزارهای مدیریتی در اصلاح ترکیب پوشش گیاهی علفزارها و مراتع اکوسیستمهای مختلف است. هدف این تحقیق بررسی تغییرات پوشش سطحی و خصوصیات خاک در مراتع کوهستانی شهرستان دلفان تحت تأثیر آتشسوزی بود. آتشسوزی در خرداد سال 1385 صورت گرفت و ویژگیهای پوشش گیاهی بعد از آتشسوزی به مدت 4 سال (از سال 1386 تا سال 1389) و هرسال ...
بیشتر
آتشسوزی یکی از ابزارهای مدیریتی در اصلاح ترکیب پوشش گیاهی علفزارها و مراتع اکوسیستمهای مختلف است. هدف این تحقیق بررسی تغییرات پوشش سطحی و خصوصیات خاک در مراتع کوهستانی شهرستان دلفان تحت تأثیر آتشسوزی بود. آتشسوزی در خرداد سال 1385 صورت گرفت و ویژگیهای پوشش گیاهی بعد از آتشسوزی به مدت 4 سال (از سال 1386 تا سال 1389) و هرسال در اوایل تیرماه پایش و اندازهگیری شد. در نزدیک محل آتشسوزی، منطقۀ شاهد (بدون آتشسوزی) تعیین گردید. نمونهبرداری پوشش گیاهی به روش تصادفی- سیستماتیک، اندازة پلات به روش سطح حداقل (دو متر مربع) و تعداد پلات به روش آماری (25 پلات برای هر سایت) تعیین شد. در مجموع دادههای مربوط به 8 سایت (4 سایت آتشسوزی و 4 سایت شاهد) مورد بررسی قرار گرفت. در هر سایت 4 ترانسکت 50 متری مستقر گردید و سپس در امتداد هر ترانسکت 5 پلات مستقر شد. نمونههای خاک از ابتدا، وسط و انتهای هر ترانسکت از عمق 30-0 سانتیمتر برداشت شد (در مجموع 96 نمونه). برای مقایسة میانگین عوامل مورد بررسی در دو منطقۀ شاهد و آتشسوزی، از آزمون تی مستقل و برای مقایسۀ سالهای مختلف، از تجزیة واریانس یکطرفه و آزمون دانکن استفاده شد. نتایج نشان داد، در پایان سال چهارم، مقدار تولید علوفه در منطقۀ آتشسوزی به 334 کیلوگرم علوفۀ خشک در هکتار افزایش یافت که دارای اختلاف معنیداری در سطح احتمال 99 درصد با منطقۀ شاهد میباشد (01/0P <). همچنین درصد پوشش و تراکم گراسهای چند ساله و فوربها در منطقۀ دچار آتشسوزی نسبت به منطقۀ شاهد افزایش یافت و دارای اختلاف معنیداری میباشند (01/0P <). درصد پوشش بوتهایها از 16 درصد در منطقۀ شاهد به 11 درصد در منطقۀ آتشسوزی کاهش یافت (01/0P <) و پوشش خاک لخت در منطقۀ آتشسوزی به 10 درصد کاهش یافت که دارای اختلاف معنیداری در سطح احتمال 99 درصد با منطقۀ شاهد میباشد (01/0P <). آتشسوزی باعث افزایش مادۀ آلی، هدایت الکتریکی، نیتروژن، پتاسیم، فسفر و درشت شدن بافت خاک گردید (01/0P <). بر اساس نتایج این تحقیق، آتشسوزی در دراز مدت با کاهش گیاهان بوتهای و افزایش گندمیان چندساله و فوربها، افزایش تولید علوفه و در نتیجه تغییرات عناصر غذایی خاک تأثیر مثبتی در اکوسیستم مرتع داشته است.
پژمان طهماسبی
چکیده
آتش در مراتع مناطق نیمهاستپی استان چهارمحال و بختیاری، با توجه به تکرار وقوع و وسعتی که در بر میگیرد، یکی از مهمترین عواملی است که ترکیب، تنوع، ساختار، و عملکرد جوامع گیاهی را تحت تأثیر قرار میدهد. این مطالعه، با هدف بررسی تأثیر آتشسوزیهای سالهای 1385، 1387، و 1388 بر ترکیب، تنوع، و چگونگی احیای گونههای گیاهی ...
بیشتر
آتش در مراتع مناطق نیمهاستپی استان چهارمحال و بختیاری، با توجه به تکرار وقوع و وسعتی که در بر میگیرد، یکی از مهمترین عواملی است که ترکیب، تنوع، ساختار، و عملکرد جوامع گیاهی را تحت تأثیر قرار میدهد. این مطالعه، با هدف بررسی تأثیر آتشسوزیهای سالهای 1385، 1387، و 1388 بر ترکیب، تنوع، و چگونگی احیای گونههای گیاهی و انتخاب دام، در مراتع نیمهاستپی منطقة کرسنگ استان چهارمحال و بختیاری انجام گرفته است و به دنبال اثبات این موضوع است که آیا، با توجه به شرایط حاکم بر مناطق نیمهاستپی، میتوان از آتش به عنوان ابزاری مدیریتی استفاده کرد یا خیر؟ در آتشسوزیهای رخداده، در سالهای مختلف، مناطق حریق و شاهد مشخص و در هر یک از این مناطقْ یک ترانسکت 200 متر مربعی به شکل تصادفی- سیستماتیک مستقر شد. در طول هر ترانسکت، با استفاده از پلاتهای دو متر مربعی، درصد پوشش گونهها، تعداد گونههای احیاشده بعد از آتشسوزی، و تعداد گونههای چراشده اندازهگیری شد. بهترتیب، از مقیاسبندی چندبُعدی غیرِ متریک و تجزیة واریانس دوطرفه برای بررسی اثر آتشسوزی بر ترکیب و تنوع و انتخاب دام استفاده شد. نتایج نشان داد در مناطقی که در سالهای 1387 و 1388 آتشسوزی رخ داده اختلاف معنیداری در ترکیب و تنوع پوشش گیاهی در بین مناطق حریق و شاهدِ وجود دارد، ولی این اختلاف در منطقهای که در سال 1385 آتش گرفت وجود ندارد. این موضوع نشان میدهد احیای پوشش گیاهی پس از یک دورة چهارساله ممکن خواهد بود. اکثر گونههای گندمی، نظیر Agropyron repens و Bromus tomentellus، در سالِ اولِ پس از آتشسوزی، بهترتیب، 90 و 80 درصد پایههای سوختة خود را احیا کردند، در حالی که گونههای بوتهای، نظیر Astragalus adscendens و Astragalus susianus، فقط قادر بودند، بهترتیب، 60 و 40 درصد پایههای سوختة خود را احیا کنند. همچنین، نتایج نشان داد در مناطقی که در سالهای 1387 و 1388 آتشسوزی رخ داده دامْ گونههای مناطق حریق را به شکل معنیداری بیش از مناطق شاهد انتخاب کرد، در حالی که این اختلاف برای منطقهای که بیش از 4 سال از آتشسوزی آن میگذرد معنیدار نبود. اگرچه بعد از یک دورة کوتاه، ترکیب و تنوع پوشش گیاهی به شرایط اولیة خود بازگشت و آتش به جایگزینی علفزار به جای یک بوتهزار منجر شد و این موضوع باعث افزایش انتخاب دام و احتمالاً عملکرد آن در این منطقه شد، پیشنهاد دادن آتش، به عنوان ابزاری مدیریتی، باید در چارچوب مدیریت کلی مرتع قرار گیرد و استفادة صرف از آن، بدون مدیریت دام و مدیریت انسان در مراتع نیمهاستپی، به شکست خواهد انجامید.
فرهاد آقاجانلو؛ مرتضی اکبرزاده؛ احمد موسوی
چکیده
تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی منطقه احمدآباد استان زنجان از سال 1380 تا 1385 با استقرار 3 واحد نمونه که هر کدام شامل دو نوار (ترانسکت) موازی بهطول 30 متر، با 20قطعه (کوادرات) ثابت 1 متر مربعی در هر واحد نمونه (60 قطعه در 3 واحد نمونه) در داخل و همان تعداد در خارج قرق، مورد بررسی قرار گرفت. اندازهگیری مقدار تولید در داخل و خارج ...
بیشتر
تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی منطقه احمدآباد استان زنجان از سال 1380 تا 1385 با استقرار 3 واحد نمونه که هر کدام شامل دو نوار (ترانسکت) موازی بهطول 30 متر، با 20قطعه (کوادرات) ثابت 1 متر مربعی در هر واحد نمونه (60 قطعه در 3 واحد نمونه) در داخل و همان تعداد در خارج قرق، مورد بررسی قرار گرفت. اندازهگیری مقدار تولید در داخل و خارج قرق در 20 قطعه تصادفی 1*1 متر مربعی به روش قطع و توزین و با جداسازی گونهها انجام و پس از خشک شدن در هوای آزاد، مقدار تولید در واحد سطح محاسبه شد. برای مقایسه تغییر عاملهای مورد بررسی و عناصر مربوط به خاک از آزمون t استفاده شد. نتایج نشان داد که پوشش تاجی کل، بوتهایها، گراسهای دائمی و علفیهای پهنبرگ دائمی در سال آخر اجرای طرح نسبت به سال اول در قرق دارای اختلاف معنیدار است ( 01/0> p ). میانگین تراکم بوتهایها در داخل و خارج قرق و علفیهای دائمی در داخل قرق در سال 81 نسبت به سال 85 از اختلاف معنیدار برخوردار بوده (بترتیب در سطح احتمال خطای 05/0و 01/0) و مقایسه پوشش تاجی گونههای زیاد شونده نشان داد که پوشش تاجی گونههای Crucianella glaucaو Artemisia sieberi در سال 85 نسبت به سال 81 از اختلاف معنیداری در داخل قرق برخوردار است(بهترتیب در سطح احتمال خطای 05/0و 01/0). مقدار افزایش گونههای کم شونده در داخل قرق نسبت به خارج قرق بیشتر بوده و مقایسه میانگین درصد ازت و ماده آلی خاک در دو عمق متفاوت تفاوت معنیداری بین سال اول و آخر اجرای طرح نشان نداد .