سحر غفاری؛ اردوان قربانی؛ مهدی معمری؛ رئوف مصطفی‌زاده؛ محمود بیدار لرد؛ آزاد کاکه ممی
چکیده
هدف از این تحقیق بررسی تأثیر عوامل پستی و بلندی، خاک، اقلیم و سنجه‌های سیمای سرزمین بر توزیع و پراکنش جوامع گیاهی در پروفیل ارتفاعی مراتع مغان - سبلان در استان اردبیل بوده است. برای بررسی و تعیین گروه گونههای اکولوژیک 840 پلات یک متر مربعی در 28 سایت به صورت تصادفی-سیستماتیک برداشت شد و تراکم و درصد پوشش گونههای گیاهی ثبت شد. نمونهبرداری ...
بیشتر
هدف از این تحقیق بررسی تأثیر عوامل پستی و بلندی، خاک، اقلیم و سنجه‌های سیمای سرزمین بر توزیع و پراکنش جوامع گیاهی در پروفیل ارتفاعی مراتع مغان - سبلان در استان اردبیل بوده است. برای بررسی و تعیین گروه گونههای اکولوژیک 840 پلات یک متر مربعی در 28 سایت به صورت تصادفی-سیستماتیک برداشت شد و تراکم و درصد پوشش گونههای گیاهی ثبت شد. نمونهبرداری خاک در هر سایت، از دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری نمونهبرداری شد. با استفاده از آنالیز دو طرفه گونههای معرف (TWINSPAN) پوشش گیاهی طبقهبندی شد و برای آزمون همخطی و تعیین مؤثرترین عوامل محیطی از روش همبستگی و آنالیز مؤلفه‌های اصلی (PCA) و برای بررسی روابط پوشش گیاهی با عوامل محیطی از آنالیز تطبیقی متعارف (CCA) استفاده شد. با توجه به نتایج TWINSPAN، چهار گروه گونههای اکولوژیک تفکیک شد. رابطؤ گونه-محیط برای محورهای CCA (و مقادیر ویژه آنها) برای محورهای اول و دوم به ترتیب 8/20 (77/0) و 4/38 (65/0) بهدست آمد. همبستگی گونه-محیط محاسبه شده توسط دو محور اول 95/0 و 96/0 است. گروه اکولوژیک اول در جهت معکوس گرادیان‌های ارتفاع، شیب، بارندگی و متوسط اندازۀ لکه و در امتداد گرادیان‌های اسیدیته، رس و رس قابل انتشار عمق اول، وزن مخصوص ظاهری، تراکم لبه و ضریب تغییرات اندازه لکه قرار گرفته است. گروه اکولوژیک دوم و سوم از لحاظ ترکیب گیاهی و شرایط محیطی در حد واسط گروه‌های اکولوژیک اول و چهارم قرار دارند. این دو گروه در ارتفاعات میانی گسترش دارند. گروه اکولوژیک چهارم در انتهای گرادیان ارتفاع، بارندگی، شیب، متوسط اندازه لکه در جهت معکوس رس و رس قابل انتشار عمق اول قرار گرفته‌اند و مناطق ارتفاعی مرتفع و خاک‌های سبک را ترجیح می‌دهند.
اردوان قربانی؛ اردشیر پورنعمتی؛ زهره سادات قاسمی؛ علی اکبر شکوهیان
چکیده
هدف این تحقیق شناخت عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش دو گونه Dactylis glomerata و Thymus kotschyanus در مراتع شهرستان‌های خلخال و کوثر در بخش جنوبی استان اردبیل بوده است. از 111 مکان تعیین شده با استفاده از 5 پلات 1 متر مربعی در طول ترانسکت 40 متری به روش تصادفی- سیستماتیک نمونهبرداری انجام شد. در تمامی مکانها پارامترهای سطحی مرتع شامل درصد سنگ و سنگریزه، ...
بیشتر
هدف این تحقیق شناخت عوامل محیطی مؤثر بر پراکنش دو گونه Dactylis glomerata و Thymus kotschyanus در مراتع شهرستان‌های خلخال و کوثر در بخش جنوبی استان اردبیل بوده است. از 111 مکان تعیین شده با استفاده از 5 پلات 1 متر مربعی در طول ترانسکت 40 متری به روش تصادفی- سیستماتیک نمونهبرداری انجام شد. در تمامی مکانها پارامترهای سطحی مرتع شامل درصد سنگ و سنگریزه، خاک لخت، لاشبرگ، و تراکم گونههای مورد مطالعهثبت شد. نمونهبرداری خاک از عمق 30 سانتیمتری خاک در هر ترانسکت انجام شد. خصوصیات خاک شامل اسیدیته، کربن آلی، پتاسیم، فسفر، هدایت الکتریکی، درصد شن، رس و سیلت اندازهگیری شد. برای بررسی تفاوت معنیداری بین اثرات عوامل محیطی بر حضور و عدم حضور گونههای مورد مطالعه، تجزیه واریانس یکطرفه انجام شد. برای مقایسه میانگین خصوصیات اندازهگیری شده از آزمون دانکن استفاده شد. برای تعیین درجۀ اهمیت متغیرهای اندازهگیری شده در پراکنش گونههای مورد مطالعه و تأیید گروهبندی مکانهای نمونهبرداری، از آنالیز تشخیص کانونیک استفاده شد. نتایج حاصل از تجزیه واریانس نشان داد که از لحاظ ارتفاع، شیب، دما، بارندگی، سنگ و سنگریزه، لاشبرگ، هدایت الکتریکی تفاوت معنیداری بین حضور و عدم حضور گونه‌ها وجود دارد (01/0P<). گونۀ D.glomerataدر جهت شمالی و در سطوح با شیب، لاشبرگ، رس و مادۀ آلی بیشتر و گونۀ T.kotschyanus در دامنه غربی و در سطوح با شن، سنگ و سنگریزه و سیلت بیشتر رشد بهتری دارد. با توجه به نتایج حاصل از آنالیز تشخیص کانونیک، دو تابع به ترتیب 8/77 و 2/22 درصد و در مجموع 100 درصد از واریانس کل دادهها را توجیه کردند و به طور کلی 4/94 درصد موارد گروهبندی شده، بهدرستی طبقهبندی شدند. در کل نتایج تجزیه تشخیص کانونیک نشان داد که هدایت الکتریکی، لاشبرگ، بارندگی، دما و ارتفاع و همچنین خصوصیات مربوط به خاک مانند پتاسیم، سیلت و خاک لخت مهمترین عوامل مؤثر در پراکنش گونههای مورد مطالعه هستند. با توجه به نتایج می‌توان در پیشنهاد این گونه‌ها برای مدیریت، اصلاح و احیاء مراتع به طور مناسب‌تری تصمیم‌گیری نمود.
خدیجه نقی زاده اصل؛ محمد جعفری؛ حسین آذرنیوند؛ محمدعلی زارع چاهوکی؛ حمید رضا عباسی
چکیده
در این تحقیق تأثیر عوامل محیطی بر تنوع گونه‌ای در دشت اشتهارد مورد بررسی قرار گرفت. نمونهبرداری به روش سطح حداقل انجام شد، در هر تیپ برای اندازهگیری ویژگی‌های گیاهی با توجه به وسعت هر تیپ 3 ترانسکت 500 متری با فواصل 50 متر بین ترانسکتها (به دلیل تنکبودن پوشش گیاهی منطقه) مستقر گردید. در هر پلات نوع و تعداد گونههای گیاهی موجود ...
بیشتر
در این تحقیق تأثیر عوامل محیطی بر تنوع گونه‌ای در دشت اشتهارد مورد بررسی قرار گرفت. نمونهبرداری به روش سطح حداقل انجام شد، در هر تیپ برای اندازهگیری ویژگی‌های گیاهی با توجه به وسعت هر تیپ 3 ترانسکت 500 متری با فواصل 50 متر بین ترانسکتها (به دلیل تنکبودن پوشش گیاهی منطقه) مستقر گردید. در هر پلات نوع و تعداد گونههای گیاهی موجود و درصد آنها تعیین شد. همچنین در ابتدا و انتهای هر ترانسکت پروفیل حفر و از عمق 20-0 سانتیمتر نمونه خاک برداشت شد. از خصوصیات خاک رس، سیلت، شن، ماده آلی، آهک، اسیدیته، هدایت الکتریکی، کلسیم، منیزیم، سدیم و پتاسیم اندازهگیری شد. بعد از جمعآوری اطلاعات، شاخصهای تنوع گونه‌ای شانون-وینر و سیمپسون تعیین شد. در نهایت، مهمترین عوامل مؤثر بر تغییرات تنوع گونه‌ای با روش تجزیه مؤلفه‌های اصلی مشخص شد. نتایج نشان داد که از بین عوامل موردبررسی، ارتفاع، شیب، عمق و آهک خاک بیشترین تأثیر را بر تنوع گونه‌ای داشتند.
بهرام قلی نزاد؛ محمد جعفری؛ محمد علی زارع چاهوکی؛ حسین آذرنیوند؛ حسن پوربابایی
چکیده
این تحقیق با هدف تبیین و تشریح عوامل محیطی، که در پراکنش گیاهان مرتعی دخالت دارند، در مراتع سارال در استان کردستان انجام گرفت. پس از تعیین واحدهای کاری، به نمونهبرداری از گیاهان و تعیین برخی پارامترهای گیاهی، همچون نوع و تعداد گیاهان و درصد آنها، اقدام شد. پارامترهای مختلف محیطی (از جمله شیب، جهت، ارتفاع، درجه حرارت ...
بیشتر
این تحقیق با هدف تبیین و تشریح عوامل محیطی، که در پراکنش گیاهان مرتعی دخالت دارند، در مراتع سارال در استان کردستان انجام گرفت. پس از تعیین واحدهای کاری، به نمونهبرداری از گیاهان و تعیین برخی پارامترهای گیاهی، همچون نوع و تعداد گیاهان و درصد آنها، اقدام شد. پارامترهای مختلف محیطی (از جمله شیب، جهت، ارتفاع، درجه حرارت (به صورت وجود گرادیان حرارتی با ارتفاع)، و بارندگی) و عوامل مختلف فیزیکی خاک (بافت، عمق خاک، رطوبت اشباع، و سنگریزه) و شیمیایی خاک (آهک، ازت، پتاسیم، فسفر، اسیدیته، هدایت الکتریکی، و مادة آلی) اندازه گیری شد و شدت چرا نیز عامل مدیریتی درنظر گرفته شد. پس از جمع آوری دادهها، به منظور تعیین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش گیاهی، از روش تجزیه مؤلفه های اصلی (PCA) با استفاده از نرم‌افزار PC-ORD بهره گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل نشان داد که بین عوامل محیطی و مدیریتی مؤثر در پراکنش گیاهان عوامل عمق خاک، ارتفاع، درصد سنگ و سنگریزه، شن و سیلت، و شدت چرا، با داشتن بیشترین همبستگی با مؤلفه های اصلی، از مؤثرترین عوامل بر گسترش گیاهان و شکل گیری تیپ های گیاهی در وضعیت موجود به‌شمار می آیند. در میان عوامل خاکی تأثیرگذار بر پراکنش جوامع گیاهی در این تحقیق، عوامل فیزیکی خاک تأثیر بیشتری دارند و خصوصیات شیمیایی خاک در استقرار جوامع گیاهی در منطقه مورد مطالعه تأثیری ندارند. عامل فیزیوگرافی ارتفاع و عامل مدیریتی شدت چرا نیز تأثیر بسزایی در پراکنش جوامع گیاهی دارند.
محمدعلی زارع‌چاهوکی؛ اصغر زارع چاهوکی؛ محمد زارع‌ارنانی
دوره 63، شماره 3 ، آذر 1389، ، صفحه 331-340
چکیده
این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین عوامل توپوگرافی و خاک با پراکنش گونههای گیاهی در مراتع اشتهارد انجام شد. بدین منظور، داده های پوشش گیاهی و عوامل رویشگاهی با روش تصادفی-سیستماتیک از راه پلات‌گذاری در امتداد 3 ترانسکت 750 متری انجام شد. سطح پلات‌ها به روش سطح دستکم 2 متر مربع و شمار آنها با توجه به تغییرات پوشش گیاهی، 45 پلات تعیین ...
بیشتر
این پژوهش به منظور بررسی رابطه بین عوامل توپوگرافی و خاک با پراکنش گونههای گیاهی در مراتع اشتهارد انجام شد. بدین منظور، داده های پوشش گیاهی و عوامل رویشگاهی با روش تصادفی-سیستماتیک از راه پلات‌گذاری در امتداد 3 ترانسکت 750 متری انجام شد. سطح پلات‌ها به روش سطح دستکم 2 متر مربع و شمار آنها با توجه به تغییرات پوشش گیاهی، 45 پلات تعیین شد. در آغاز و پایان هر ترانسکت یک نیمرخ حفر و از دو عمق 30-0 و 80-30 سانتیمتر نمونه خاک برداشت شد. ویژگی های خاک شامل سنگریزه، بافت، آهک، ماده آلی، اسیدیته و هدایت الکتریکی اندازهگیری شدند. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از تجزیه مؤلفه‌های اصلی بهره گیری شد. نتایج نشان میدهد که از بین متغیرهای مورد بررسی، ویژگی‌های سنگریزه، بافت، آهک و هدایت الکتریکی خاک از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر پراکنش پوشش گیاهی منطقه هستند.
