رضا عرفانزاده؛ فاطمه السادات حسینی؛ سید حمزه حسینی کهنوج
چکیده
در این مطالعه تاثیر تاج گونه چوبی پرند (Pteropyrum aucheri) بر بانک بذر خاک در جنوب استان کرمان، مراتع روستای سه‌چاه بررسی شد. با مطالعه بانک بذر در دو عمق 0-5 و 5-10 سانتی‌متر در زیر و بیرون تاج این گونه بوته ای، پتانسیل بانک بذر خاک در حفظ و احیا گونه ارزشمند داروئی کشتوک (Pergularia tomentosa) مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور 15 پایه از گونه پرند، بطوریکه ...
بیشتر
در این مطالعه تاثیر تاج گونه چوبی پرند (Pteropyrum aucheri) بر بانک بذر خاک در جنوب استان کرمان، مراتع روستای سه‌چاه بررسی شد. با مطالعه بانک بذر در دو عمق 0-5 و 5-10 سانتی‌متر در زیر و بیرون تاج این گونه بوته ای، پتانسیل بانک بذر خاک در حفظ و احیا گونه ارزشمند داروئی کشتوک (Pergularia tomentosa) مورد ارزیابی قرار گرفت. بدین منظور 15 پایه از گونه پرند، بطوریکه در زیراشکوب آن گونه کشتوک نیز مشاهده شود، انتخاب شد. نمونه‌برداری از خاک از زیر و بیرون تاج از هر دو عمق صورت گرفت. در زیر تاج (و همچنین بیرون تاج) 10 اوگر به شعاع 5 سانتی‌متر تا عمق 10 سانتی‌متری برداشت و خاک اوگرها برای هر عمق مخلوط و تشکیل یک نمونه خاک را دادند. نمونه‌های خاک به گلخانه دانشکده منابع طبیعی دانشگاه تربیت‌مدرس منتقل و با استفاده از روش جوانه‌زنی بذر، گونه‌های موجود در خاک شناسایی شدند. در کشت گلخانه، مجموعا 2164 بذر جوانه زدند. از این تعداد، 1486 بذر متعلق به زیر تاج (1156 بذر در عمق بالایی و 330 بذر در عمق زیرین) و 678 بذر متعلق به خارج از تاج (341 بذر در عمق بالایی و 337 بذر در عمق زیرین) بودند. تراکم بانک بذر در عمق بالایی بطور معنی‌داری در زیر تاج بیشتر از بیرون تاج بود. میانگین تراکم و غنا گونه‌ای بانک بذر خاک در عمق 5-0 به طور معنی‌داری بیشتر از عمق 5-10 سانتی متر بود. این مطالعه نشان داد که گونه ارزشمند کشتوک نه تنها دارای بانک بذری در زیر تاج بلکه در فضای خارج تاج پرند ایجاد نمی‌کند. بنابراین جهت حفظ و احیا این گونه ارزشمند داروئی نمی‌توان بر بانک بذر خاک آن تکیه نمود.
سید مرتضی ابطحی
چکیده
هدف از اجرای این تحقیق بررسی روند تغییرات مرتع با روش پویایی پوشش گیاهی و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه دولت قرین سمیرم در جنوب استان اصفهان در سطحی معادل 25 کیلومترمربع می‌باشد. پس از تعیین تیپ گیاهی و گونه‌های همراه منطقه، آمار پوشش تاجی گیاهان یک‌ساله، پهن برگان علفی چندساله، بوته‌ای‌ها، گندمیان چندساله، رطوبت، ...
بیشتر
هدف از اجرای این تحقیق بررسی روند تغییرات مرتع با روش پویایی پوشش گیاهی و در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خصوصیات خاک منطقه دولت قرین سمیرم در جنوب استان اصفهان در سطحی معادل 25 کیلومترمربع می‌باشد. پس از تعیین تیپ گیاهی و گونه‌های همراه منطقه، آمار پوشش تاجی گیاهان یک‌ساله، پهن برگان علفی چندساله، بوته‌ای‌ها، گندمیان چندساله، رطوبت، کربن آلی و پوشش خاک، طی سال‌های 1387 تا 1391 جمع‌آوری شد. بدین منظور از 3 نوار ترانسکت به طول 500 متر در جهت تغییرات تیپ گیاهی استفاده گردید. بر روی هر ترانسکت 10 پلات و در کل 30 پلات با ابعاد 2 در 1 متر (بر اساس روش سطح حداقل) مشخص گردید. میزان بارندگی و دما بر اساس آمار ایستگاه هواشناسی سمیرم محاسبه و منحنی‌های آمبروترمیک سال‌های رویشی موردنظر ترسیم گردید. تغییرات پارامترهای اندازه‌گیری شده به کمک روش تجزیه واریانس (F-test) بررسی و میانگین هر پارامتر از سالی به سال دیگر (طی 4 سال) با روش دانکن مقایسه گردید. تجزیه واریانس داده‌ها نشان داد که تفاوت در متغیرهایی مانند رطوبت خاک، پوشش تاجی یک‌ساله‌ها، بوته‌ای‌ها، پهن برگان علفی، گندمیان چندساله، پوشش خاک و گونه Bromus tomentellus در سطح 99 درصد و پوشش تاجی کل، گونه Poa bulbosa و میزان کربن آلی خاک در سطح 95 درصد معنی‌دار می‌باشد. افزایش بارش در سال‌های پایانی اجرای طرح، بخصوص در فصل بهار و هم‌زمان با رشد گیاه، تأثیر مشهودی در افزایش پهن برگان علفی و گندمیان گذاشته است. به‌طوری‌که پوشش تاجی پهن برگان علفی از 93/2 به 13/7 و پوشش تاجی گندمیان از 1/7 به 05/14 درصد رسیده است. تغییرات و پویایی سالانه پوشش گیاهی با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی و خاک منطقه بررسی و درنهایت عامل اقلیم به‌عنوان تأثیرگذارترین عامل مشخص گردید.
سیده زهره میردیلمی؛ اسماعیل شیدایی کرکج؛ موسی اکبرلو
چکیده
با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامهریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مؤلفه‌های کمّی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکلِ زیستی، فرم رویشی، کلاس خوش‌خوراکی، خانوادههای گیاهی، و تنوع گونه‌ای) و شناخت مهم‌ترین آن‌ها از لحاظ تغییرپذیری ...
بیشتر
با توجه به اهمیت تغییرات پوشش گیاهی و آگاهی از روند تخریب یا بهبود آن در برنامهریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری از اراضی، این مطالعه به منظور بررسی اثر چرا بر مؤلفه‌های کمّی و کیفی پوشش گیاهی (شامل شکلِ زیستی، فرم رویشی، کلاس خوش‌خوراکی، خانوادههای گیاهی، و تنوع گونه‌ای) و شناخت مهم‌ترین آن‌ها از لحاظ تغییرپذیری در دو منطقة قرق و چراشده در دشت کالپوش واقع در استان گلستان انجام گرفته است. بدین منظور، در هر دو منطقه با استفاده از 78 پلات یک مترمربعی به روش سیستماتیک- تصادفی نمونه‌برداری شد. برای مقایسة مؤلفه‌های کمّی و کیفی پوشش گیاهی در دو منطقة قرق و چرا از آزمون تی- استیودنت و برای تعیین تغییرپذیرترین مؤلفهها در اثر اعمال مدیریتهای چرایی از تجزیة مؤلفه‌های اصلی (PCA) با استفاده از نرمافزار SPSS بهرهگیری شد. بر اساس مطالعة پوشش گیاهی در منطقه، 13 گونه به خانوادة Asteraceae و 10 گونه به خانوادة Poaceae تعلق دارد و نیز 69 گونة علفی، 13 گونة گراس، و 5 گونة بوتهای و درختچهای وجود دارد. نتایج آزمون تی- استیودنت نشا‌ن‌دهندة افزایش تراکم نسبی تروفیت، گیاهان کلاس I و کاهش کریپتوفیت، کلاس خوش‌خوراکی III در سایت قرق نسبت به سایت چراشده است. همچنین، نتایج حاکی از آن است که چرا سبب افزایش تاج پوشش نسبی بوته و کامفیت و کاهش فورب و تروفیت در منطقه شده است. مقایسة تراکم و تاج پوشش نسبی گونه‌های گیاهی در منطقة قرق و چراشده حاکی از اثرگذاری نسبتاً خوب حفاظت در ترمیم و بهبود ترکیب، افزایش تراکم، و تنوع گونه‌ای است. نتایج تجزیة مؤلفه‌های اصلی نیز نشان داد که از بین مؤلفه‌های مختلف بیشترین تغییر بر اثر قرق در محور اصلی اول مربوط به فورب، همی کریپتوفیت، تروفیت، و خانوادههای گیاهی Appiacea و Brassicacea در جهت مثبت و میزان بوتهها در جهت منفی بوده است. در مؤلفة دوم خانوادههای گیاهی Asteracea و Papaveracea نیز بیشترین تغییر افزایشی را به خود اختصاص دادند.
محرم اشرف زاده؛ رضا عرفانزاده
چکیده
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تاج‌پوشش درخت کنار (Ziziphus spina-christi) در ویژگی‌های بانک بذر (تراکم و تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی) در دو منطقه با خاک متفاوت (شور و قلیا، قلیایی) انجام شد. در این مطالعه تعداد 20 پلات در زیر درخت کنار و 20 پلات در فضای باز اطرافِ هر منطقه مستقر گردید. نمونه‌برداری خاک از دو عمق 5-0 و 10-5 سانتی‌متری در هر پلات ...
بیشتر
این مطالعه با هدف بررسی تأثیر تاج‌پوشش درخت کنار (Ziziphus spina-christi) در ویژگی‌های بانک بذر (تراکم و تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی) در دو منطقه با خاک متفاوت (شور و قلیا، قلیایی) انجام شد. در این مطالعه تعداد 20 پلات در زیر درخت کنار و 20 پلات در فضای باز اطرافِ هر منطقه مستقر گردید. نمونه‌برداری خاک از دو عمق 5-0 و 10-5 سانتی‌متری در هر پلات صورت گرفت. مقایسة تراکم بانک بذر و تشابه آن با پوشش گیاهی روزمینی هر یک از اعماق خاک زیر تاج‌پوشش درخت کنار با فضای باز اطراف آن در هر منطقه با استفاده از آزمون تی استیودنت با نمونه‌های وابسته انجام شد. برای مقایسة خصوصیات بانک بذر بین دو منطقه (شور و قلیا، قلیایی) از آزمون تی استیودنت با نمونه‌های مستقل استفاده شد. نتایج نشان داد که در هر دو منطقه تراکم بانک بذر عمق 5-0 سانتی‌متری به طور معنی‌داری بیشتر از عمق 10-5 سانتی‌متری بود. همچنین، تراکم بانک بذر خاک هر دو عمق منطقة شور و قلیا بیشتر از منطقة قلیایی بود. تشابه بانک بذر خاک با پوشش روزمینی فقط در عمق 5-0 سانتی‌متری زیر تاج‌پوشش بین دو منطقه اختلاف معنی‌داری داشت. همچنین، تراکم بذور زیر تاج‌پوشش در دو منطقه بیشتر از فضای باز اطراف آن بود. تاج‌پوشش گیاهان چوبی در هر دو منطقه نقش بارزی در حفظ بانک بذر خاک ایفا کرد. حفظ تک‌درختان در مناطق خشک، به عنوان عاملی مؤثر در حفظ بانک بذر، ضروری است.
فرهاد آقاجانلو؛ مرتضی اکبرزاده؛ احمد موسوی
چکیده
تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی منطقه احمدآباد استان زنجان از سال 1380 تا 1385 با استقرار 3 واحد نمونه که هر کدام شامل دو نوار (ترانسکت) موازی به‌طول 30 متر، با 20قطعه (کوادرات) ثابت 1 متر مربعی در هر واحد نمونه (60 قطعه در 3 واحد نمونه) در داخل و همان تعداد در خارج قرق، مورد بررسی قرار گرفت. اندازه‌گیری مقدار تولید در داخل و خارج ...
بیشتر
تاثیر قرق در روند تغییرات پوشش گیاهی مراتع طبیعی منطقه احمدآباد استان زنجان از سال 1380 تا 1385 با استقرار 3 واحد نمونه که هر کدام شامل دو نوار (ترانسکت) موازی به‌طول 30 متر، با 20قطعه (کوادرات) ثابت 1 متر مربعی در هر واحد نمونه (60 قطعه در 3 واحد نمونه) در داخل و همان تعداد در خارج قرق، مورد بررسی قرار گرفت. اندازه‌گیری مقدار تولید در داخل و خارج قرق در 20 قطعه تصادفی 1*1 متر مربعی به روش قطع و توزین و با جداسازی گونه‌ها انجام و پس از خشک شدن در هوای آزاد، مقدار تولید در واحد سطح محاسبه شد. برای مقایسه تغییر عامل‌های مورد بررسی و عناصر مربوط به خاک از آزمون t استفاده شد. نتایج نشان داد که پوشش تاجی کل، بوته‌ای‌ها، گراسهای دائمی و علفی‌های پهن‌برگ دائمی در سال آخر اجرای طرح نسبت به سال اول در قرق دارای اختلاف معنی‌دار است ( 01/0> p ). میانگین تراکم بوته‌ای‌ها در داخل و خارج قرق و علفی‌های دائمی در داخل قرق در سال 81 نسبت به سال 85 از اختلاف معنی‌دار برخوردار بوده (بترتیب در سطح احتمال خطای 05/0و 01/0) و مقایسه پوشش تاجی گونه‌های زیاد شونده نشان داد که پوشش تاجی گونه‌های Crucianella glaucaو Artemisia sieberi در سال 85 نسبت به سال 81 از اختلاف معنی‌داری در داخل قرق برخوردار است(به‌ترتیب در سطح احتمال خطای 05/0و 01/0). مقدار افزایش گونه‌های کم شونده در داخل قرق نسبت به خارج قرق بیشتر بوده و مقایسه میانگین درصد ازت و ماده آلی خاک در دو عمق متفاوت تفاوت معنی‌داری بین سال اول و آخر اجرای طرح نشان نداد .
