عبدالحمید حاجبی؛ محمدامین سلطانی‌پور؛ محمد فیاض
چکیده
به منظور بررسی ارزش رجحانی گیاهان، این مطالعه در مرتع سیریک در استان هرمزگان اجرا شد. برای تعیین ارزش رجحانی در این منطقه از دو روش زمان‌سنجی و تولید و مصرف گونههای گیاهی استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس ارزش رجحانی در هر دو روش زمان‌سنجی (استفاده از دوربین فیلمبرداری) و درصد بهره‌برداری نتایج یکسانی را به همراه داشت. زیرا که در هر ...
بیشتر
به منظور بررسی ارزش رجحانی گیاهان، این مطالعه در مرتع سیریک در استان هرمزگان اجرا شد. برای تعیین ارزش رجحانی در این منطقه از دو روش زمان‌سنجی و تولید و مصرف گونههای گیاهی استفاده شد. نتایج تجزیه واریانس ارزش رجحانی در هر دو روش زمان‌سنجی (استفاده از دوربین فیلمبرداری) و درصد بهره‌برداری نتایج یکسانی را به همراه داشت. زیرا که در هر دو روش، تفاوت معنی‌دار آماری در سطح 5 درصد بین سال‌ها و ماههای بررسی وجود نداشت و فقط اختلاف معنی‌دار بین گونهها بود. در روش زمان‌سنجی گیاه Sphaerocoma aucheri با اختصاص بیشترین میانگین (8/29 درصد) همراه با یکساله‌ها با میانگین (9/28 درصد) در یک کلاس از نظر آماری قرارگرفته و بعد از آن‌ها Moltkiopsis ciliata و Cenchrus pennisetoformis به ترتیب 3/9 و 7/8 درصد قرار دارند. در روش درصد بهره‌برداری بیشترین درصد بهره‌برداری از گونهCenchrus pennisetoformis با 9/52 درصد بود، اگرچه با گونههای Heliotropium bacciferum با 6/49 درصد، Moltkiopsis ciliata با 8/45 درصد، Sphaerocoma aucheri با 6/44 درصد و Cyprus conglomeratus با 5/44 درصد در یک گروه آماری قرار گرفتند. در منطقه سیریک گونه Sphaerocoma aucheri جز گونههای با تراکم زیاد و مصرف زیاد و گونه Cenchrus pennisetoformis جز گونههای با تراکم کم و مصرف زیاد بود. از نظر ارزش رجحانی گونه Sphaerocoma aucheri در رتبه اول بود، اما باید توجه داشت که رغبت دام برای چرا از یکساله‌ها در اوایل دوره رویش بیشتر است و در پایان دوره رویش با خشک شدن و یا به بذر نشستن گراس‌ها، یکساله‌ها کمتر مورد توجه دام قرار گرفتند.
فرهاد آژیر
چکیده
حفظ و نگهداری از مراتع نیازمند فنون مدیریت علمی است. شناخت واکنشهای گیاهان به چرا و رفتار دام ها هنگام چرا از عوامل مدیریت بهینه و پایدار مراتع است. برای مدیریت بهینه مراتع کوهستانی، پژوهشی در چراگاه گردنه لاوش انجام شد. این مرتع در منطقۀ حفاظت شدۀ البرز مرکزی، واقع شده است، و توسط گاو دورگ بومی تعلیف میشود. شاخصهای پوشش گیاهی ...
بیشتر
حفظ و نگهداری از مراتع نیازمند فنون مدیریت علمی است. شناخت واکنشهای گیاهان به چرا و رفتار دام ها هنگام چرا از عوامل مدیریت بهینه و پایدار مراتع است. برای مدیریت بهینه مراتع کوهستانی، پژوهشی در چراگاه گردنه لاوش انجام شد. این مرتع در منطقۀ حفاظت شدۀ البرز مرکزی، واقع شده است، و توسط گاو دورگ بومی تعلیف میشود. شاخصهای پوشش گیاهی در طی سالهای 1397تا 1398 با 30 پلات 1 در 1 متر، در 3 نوار ترانسکت موازی با طول 100 متر و فاصلۀ 50 متر از یکدیگر، در عرصۀ قرق و عرصۀ تحت تعلیف دام اندازهگیری شد. نتایج نشان داد مقدار مصرف علوفۀ گاوها، تقریباً دو برابر ظرفیت مرتع بود. ارزش رجحانی اکثر گونههای مورد مطالعه به روش مصرف علوفهای، بین32 تا 35 درصد ارزیابی شد. طبقۀ خوشخوراکی و درصد زمان چرای گونهها به روش زمان سنجی با استفاده از دوربین فیلمبرداری تعیین شد. پراکنش و درصد پوشش در ماه آخر فصل چرا بر مدت زمان تعلیف از گونه مؤثر بود. گاوهای دورگ این مرتع اشتیاق یکسان برای تعلیف اغلب گونهها داشتند. بهجز سه گونه از گندمیان، Bromus tomentellus، Alopecurus textilis و Hordeum brevisubulatum که در مرحلۀ رشد رویشی خوشخوراکتر بودند. مدیر مرتع برای محاسبۀ میانگین وزنی درصد ارزش رجحانی هر تیپ گیاهی، دامنهای از انتخاب تصمیمگیری دربارۀ هر یک از شاخصهای تولید گونههای گیاهی، درصد پوشش و تراکم را با توجه به نوع تیپ پوشش گیاهی، اهمیت نقش هر گونۀ گیاهی و سایر شرایط محیطی را دارد.
صدیقه زارع کیا؛ محمد فیاض؛ نیلوفر زارع
چکیده
تعیین ارزش رجحانی گونههای مرتعی از جمله اطلاعات ضروری برای برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح مرتع و دام است. این پژوهش به‌منظور بررسی ارزش رجحانی گونههای مورد چرای گوسفند در ماههای مختلف فصل چرا و با استفاده از روش شاخص انتخاب گونهها در مرتع خشکه‌رود ساوه انجام شد. داده‌های مربوط به تولید و مصرف گونهها در داخل و خارج از قرق از ابتدای ...
بیشتر
تعیین ارزش رجحانی گونههای مرتعی از جمله اطلاعات ضروری برای برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح مرتع و دام است. این پژوهش به‌منظور بررسی ارزش رجحانی گونههای مورد چرای گوسفند در ماههای مختلف فصل چرا و با استفاده از روش شاخص انتخاب گونهها در مرتع خشکه‌رود ساوه انجام شد. داده‌های مربوط به تولید و مصرف گونهها در داخل و خارج از قرق از ابتدای فصل چرا (اواسط آبان ماه) تا انتهای فصل چرا (اواسط اردیبهشت‌ماه) به مدت سه سال به‌منظور محاسبۀ شاخص انتخاب گونه جمع‌آوری شد. بر اساس نتایج به‌دست آمده بیشترین ارزش رجحانی مربوط به گونههای Poa sinaica (در کل ماههای فصل چرا) و Salsola laricina(مخصوصاً در آبان و آذر) و کمترین آن مربوط به گونۀ Cousinia cylindraceae (در کل ماههای فصل چرا و مخصوصاً در سالهای خشک) می‌باشد. کاهش بارندگی در سال 1387 باعث افزایش درصد بهره‌برداری و شاخص رجحان گونههای مورد مطالعه شد. بطوریکه در فروردین 1387 گونۀ درمنه با شاخص رجحان 2 جزء گونههای نسبتاً خوشخوراک و گونههای Noaeamucronata و Stachysinflata با شاخص بالای 1/2 جزء گونههای کاملاً خوشخوراک مرتع به‌شمار آمد. گونۀ پرتولید Salsola laricina در آبان و آذر ماه سالهای مورد مطالعه با شاخص بالای 4/1 جزء گونههای نسبتاً خوشخوراک تلقی شد. این گونه منبع بسیار مهمی برای تأمین علوفه دامهای مراتع استپی در طول سال به‌خصوص از اواسط آبان تا اواسط اسفند می‌باشد که با مدیریت صحیح چرا همچون رعایت ظرفیت چرا و زمان ورود و خروج دام باید از این منبع خدادادی، حفاظت و از بهره‌برداری بیش از حد آن جلوگیری نمود.
محمد فیاض؛ سعیده ناطقی؛ حسن یگانه؛ تقی میرحاجی؛ سید احمد موسوی
چکیده
در این پژوهش تأثیر مکان‌ها، ماه‌ها، و سالهای مختلف بر ارزش رجحانی گونة Bromus tomentellus برای گوسفند در مراتع نمونة منطقة نیمه‌استپی ایران بررسی شد. در این مطالعه ارزش رجحانی گونة Bromus tomentellus در دو سال 1387 و 1388 و چهار ماه در سه سایت‌ـ چشمة انجیر (فارس)، بادامستان (زنجان)، و فیروزکوه (تهران)ـ پژوهش شد. به منظور تعیین ارزش رجحانی ...
بیشتر
در این پژوهش تأثیر مکان‌ها، ماه‌ها، و سالهای مختلف بر ارزش رجحانی گونة Bromus tomentellus برای گوسفند در مراتع نمونة منطقة نیمه‌استپی ایران بررسی شد. در این مطالعه ارزش رجحانی گونة Bromus tomentellus در دو سال 1387 و 1388 و چهار ماه در سه سایت‌ـ چشمة انجیر (فارس)، بادامستان (زنجان)، و فیروزکوه (تهران)ـ پژوهش شد. به منظور تعیین ارزش رجحانی گونه از دو روش استفاده شد: شاخص رجحان؛ روش زمان‌سنجی. برای مقایسة ارزش رجحانی گونه در سایتها و زمانهای مختلف از طرح کرتهای خردشده در قالب بلوکهای کاملاً تصادفی استفاده شد و به منظور مقایسة دو روش از آزمون T مستقل استفاده شد. نتایج روش شاخص رجحان نشان داد بین سایتهای مورد مطالعه در سطح یک درصد اختلاف معنی‌دار وجود داشت، ولی بین ماههای مختلف و همچنین اثر متقابل مکان در ماه اختلاف معنیداری وجود نداشت. با توجه به نتایج حاصل از کاربرد روش زمان‌سنجی، بین هیچ یک از فاکتورها، به لحاظ آماری، اختلاف معنیداری وجود نداشت. مقایسة دو روش از طریق آزمون T مستقل نشان داد که دو روش با یکدیگر در سطح یک درصد اختلاف داشتند.
محمد فیاض
چکیده
توجه به کیفیت و کمیت گیاهان علوفهای، خوشخوراکی و ارزش رجحانی گونهها، میزان برداشت از گونه، از جمله اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت صحیح چرای دام در مرتع است. در این تحقیق ارزش رجحانی سه گونه Artemisiasieberi، Stipaarabica و Scariolaorientalis شاخص مراتع استپی کشور، در استانهای کرمان، یزد و اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا تیپ گیاهی درسایتهای ...
بیشتر
توجه به کیفیت و کمیت گیاهان علوفهای، خوشخوراکی و ارزش رجحانی گونهها، میزان برداشت از گونه، از جمله اطلاعات مورد نیاز برای مدیریت صحیح چرای دام در مرتع است. در این تحقیق ارزش رجحانی سه گونه Artemisiasieberi، Stipaarabica و Scariolaorientalis شاخص مراتع استپی کشور، در استانهای کرمان، یزد و اصفهان مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا تیپ گیاهی درسایتهای نمونه مشخص، سپس فهرست فلورستیک منطقه تهیه گردید. بررسیها در بهار و تابستان صورت گرفت. جهت تعیین ارزش رجحانی گونهها از شاخص انتخاب گونه استفاده شد.در نمونه برداری پوشش گیاهی از روش نمونه گیری تصادفی با قاب یک متر مربعی استفاده شد. مقایسه ارزش رجحانی گونهها در زمانها و مکانهای مختلف آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی به کار گرفته شد. بررسی ارزش رجحانی نشان داد بین گونههای گیاهی و سایتهای مورد مطالعه در سطح 5درصد اختلاف معنی‌دار وجود دارد ولی بین ماههای مختلف اختلاف معنیداری وجود ندارد. همچنین اثر متقابل گونه و مرحله چرا در این طرح معنی‌دار نشد. همچنین ارزش رجحانی گونه Artemisiasieberi وStipaarabica مورد چرای گوسفند در ماههای مختلف با یکدیگر متفاوت بودند.گونه Artemisiasieberi در سایت ندوشن بیشترین ارزش رجحانی را به خود اختصاص داده است. نتایج مطالعات ارزش رجحانی در سه سایت استپی نشان داد که در سایت سه (Soh) گونههای گیاهی از ارزش رجحانی بالاتری نسبت به سایتهای ندوشن و دهنو برخوردار هستند. اقلیم، خاک و تفاوت در عوامل زیستگاهی از عوامل موثر در خوشخوراکی محسوب میشوند که سبب تغییرات چشم گیری در میزان خوشخوراکی گیاهان مرتعی و حتی یک گیاه خاص از مکانی به مکان دیگر شدهاند.
